Kortizol nedir? Kortizol adrenal bezlerden salgılanan steroid yapıda bir hormondur. Kortizol'e sıkça "stres hormonu" denilmektedir çünkü seviyesi duygusal ve fiziksel stresi takiben artmaktadır. Bu hormon sadece basit bir stres seviyesi göstergesinden daha fazlasıdır; Ayrıca insan vücudunun neredeyse her parçasının işlevini yerine getirmesi için gereklidir.
Bu kritik hormonun eksikliği veya fazlalığı çeşitli fiziksel semptomlara ve hastalık durumlarına yol açabilir.
Kortizolü yükselten genel tetikleyiciler
Tüm bu durumlar bedenin duygusal veya fiziksel strese girmesine ve katabolik bir hormon olan kortizolün gereğinden fazla miktarda serbest bırakılmasına yol açar.Kortizol seviyesi özel olarak sabahları 6-8 arasında normalden daha yüksek, gece boyunca ise en düşük seviyelerdedir.
Arkaplan bilgileri
Kortizol böbreklerin kenarında bulunan küçük adrenal bezler tarafından sentezlenen steroid bir hormondur. Kortizolün insan vücudundaki en önemli görevleri kan basıncını ayarlamak ve kardiyovasküler sistem üzerine olan etkileridir. Ayrıca vücudun kullanacağı protein ,yağ ve karbonhidrat düzenler. Vücutta fiziksel veya psikolojik stres oluştuğunda kortizol ekskresyonu (salgısı)
artar.
Kortizol ilk salgılandığında kas proteininin yıkımına sebep olarak kan akışına amino asitlerin serbest bırakılmasına yol açar. Bu süreçten sonra amino asitler enerji olarak kullanılmak için karaciğer tarafından hemen glükoza çevrilir(sentez edilir). Kan şekeri yükselir böylece beynin ihtiyacı olan enerji için daha fazla kullanılabilir glükoz var olacaktır. Aynı zamanda vücuttaki diğer dokular glükozu enerji olarak kullanımını azaltır.
Kortizol ayrıca kasların enerji olarak kullanabilmesi için yağ hücrelerinden yağ asitlerinin serbestleşmesine yol açar. Bu iki enerji süreci bireyi strese sokan durum için hazır kılar ve beyine de yeterli miktarda enerji kaynağının verilmesini sağlar.
Vücut kan akışındaki kortizol salgısını kontrol etmek ve miktarını ayarlamak için karmaşık bir geri besleme (feedback) sistemine sahiptir. Hipofiz beyinde bulunan küçük bir bezdir.Bu bez adrenokortikotropin olarak bilinen (ACTH) hormonu üretir ve salgılar. ACTH salgısı adrenal bezlere kortizol üretimi ve salınımını arttırması sinyalini verir. Bu süreçten sonra hipofiz beynin hipotalamus bölümünden kortikotropin hormon serbestleyici (CRH) sinyalini alır.
Bu sinyalle hipofiz bezi ACTH'ı serbest bırakır. Düzenleyici hormonlar olan ACTH ve CRH stresli bir durumun ardından artar. Buda kortizolün derhal yükselmesine neden olur. Kortizol yeterli miktarda(veya aşırı) olduğunda, hipofiz ve hipotalamustaki geri besleme sistemine etkileyerek birbirleriyle uyumlu olarak ACTH ve CRH üretimini azaltmak için alarm verir. Bu durum yüksek kortizol salgısını düşürmek için vuku bulur.
Anormal kortizol seviyesi
Belirli ilaçlar; spironolactone(diüretik-idrar söktürücü) ve östrojen hormon tedavisi kortizol seviyesinin artmasına yol açabilir. Androjenlerle ilaç tedavisi veya kriz önleyici tedavi-phenytoin kortizol seyiyesinin düşmesine yol açabilir. Hamileliklerinin son dönemlerindeki kadınlar ile aşırı antrenman yapan atletler ortalamadan daha yüksek kortizol seviyelerine sahip olabilirler.
Kortizol seviyeleri vücut geliştirmecileri nasıl etkiler ?
Yüksek kortizol seviyesi anabolik durumdaki (Kas inşaa eden) vücudu katabolik duruma (kas yıkımı) sokabilir..
Kortizol seviyesinin düşük olması kendinizi iyi ruh halinde tutmanızla mümkündür. Kendinizi her durumda strese sokmayın. Ayrıca bedeniniz savaşa karşı yeterince iyi mücadele edebilmek için yüksek kortizol seviyesine sahip olabileceğini bilin. Antrenmanda veya fiziksel çaba gerektiren bir işte çalışırken akıllı hareket edin.Vücudunuzun herhangi bir duruma nasıl tepki vereceğini bilin.
Lee Haney kaslarının daha iyi ve daha büyük olduğunu hayalinde canlandırırdı. O vücudunuzun hayaliniz olmadığında hiçbiryere gidemeyeceğini (ulaşamayacağını) söyler. Başarılı vücut geliştirme kariyeri boyunca Lee bu spordaki başarısı için daha çok canlandırmayı-hayal etmeyi övmüştür. Canlandırma-hayal etme onun daha az kortizol seviyesine sahip olarak daha iyi bir vücudu olmasını sağlamıştır. Kaslarınızın şiştiğini canlandırdığınızda ve hayal ettiğinizde zihniniz rahatlar vücudunuz stressiz ve normalden daha rahatlamış olur.
Kortizol seviyenizi nasıl düşürürsünüz ?
Büyük ihtimalle Çoğunuz nasıl daha düşük kortizol seviyesine sahip olabileceğinizi soruyorsunuzdur. Bunun birçok farklı yolu var; daha iyi yol olan stresli olaylarla başa çıkmak ve diğeri kortizol seviyesini düşürmek için ilaç kullanımı. Eğer kortizol seviyenizin yüksek olduğunu düşünüyorsanız, bir doktor tarafından muayene edilmeniz ve buna göre hareket etmeniz gerekir.
Yine de çoğumuzda, kendimizden kaynaklanan stres nedeniyle kortizol seviyemiz yüksektir. Düşük kortizol için ihtiyacınız olan düşük strestir. Eğer sizde herşeye herzaman aşırı streslenen insanlardansanız, kendinize sormalısınız: kendime bunu niye yapıyorum ?
Her soruna çözülebilecekmiş gibi bakmak, sorunları abartmamak. Eğer fiziksel çaba gerektiren bir işte iseniz , vücut enerjisi için gün boyunca küçük öğünler veya atıştırmalıklar yemeyi deneyebilirsiniz. Vücudunuz enerji için kas dokusuna bel bağlamamalıdır.
Sonuç
Kortizol diyet ve antrenandan daha önemli olmadığı halde yinede tehlikeli olabilir. Kas kütleniz için savaşmak için her küçük şeyden yararlanmalısınız. Düşürülen yüksek kortizol seviyesi vücudunuzun daha az katabolik konuma getirerek vücudunuzun daha anabolik olmasını sağlar.
orjinal: http://www.teenbodybuilding.com/shane3.htm
Bu kritik hormonun eksikliği veya fazlalığı çeşitli fiziksel semptomlara ve hastalık durumlarına yol açabilir.
Kortizolü yükselten genel tetikleyiciler
- Trafik
- Ailede huzursuzluk veya insanlarla iyi geçinememe
- İşe geç kalma
- Yaklaşan sınav gibi olaylara duyulan aşırı kaygı
- Aşırı antrenman
- Fiziksel çaba gerektiren işler
- Sonraki öğün için endişeli olma
- Hastalık
- Sıradışı sıcaklıklar
Tüm bu durumlar bedenin duygusal veya fiziksel strese girmesine ve katabolik bir hormon olan kortizolün gereğinden fazla miktarda serbest bırakılmasına yol açar.Kortizol seviyesi özel olarak sabahları 6-8 arasında normalden daha yüksek, gece boyunca ise en düşük seviyelerdedir.
Arkaplan bilgileri
Kortizol böbreklerin kenarında bulunan küçük adrenal bezler tarafından sentezlenen steroid bir hormondur. Kortizolün insan vücudundaki en önemli görevleri kan basıncını ayarlamak ve kardiyovasküler sistem üzerine olan etkileridir. Ayrıca vücudun kullanacağı protein ,yağ ve karbonhidrat düzenler. Vücutta fiziksel veya psikolojik stres oluştuğunda kortizol ekskresyonu (salgısı)
artar.
Kortizol ilk salgılandığında kas proteininin yıkımına sebep olarak kan akışına amino asitlerin serbest bırakılmasına yol açar. Bu süreçten sonra amino asitler enerji olarak kullanılmak için karaciğer tarafından hemen glükoza çevrilir(sentez edilir). Kan şekeri yükselir böylece beynin ihtiyacı olan enerji için daha fazla kullanılabilir glükoz var olacaktır. Aynı zamanda vücuttaki diğer dokular glükozu enerji olarak kullanımını azaltır.
Kortizol ayrıca kasların enerji olarak kullanabilmesi için yağ hücrelerinden yağ asitlerinin serbestleşmesine yol açar. Bu iki enerji süreci bireyi strese sokan durum için hazır kılar ve beyine de yeterli miktarda enerji kaynağının verilmesini sağlar.
Vücut kan akışındaki kortizol salgısını kontrol etmek ve miktarını ayarlamak için karmaşık bir geri besleme (feedback) sistemine sahiptir. Hipofiz beyinde bulunan küçük bir bezdir.Bu bez adrenokortikotropin olarak bilinen (ACTH) hormonu üretir ve salgılar. ACTH salgısı adrenal bezlere kortizol üretimi ve salınımını arttırması sinyalini verir. Bu süreçten sonra hipofiz beynin hipotalamus bölümünden kortikotropin hormon serbestleyici (CRH) sinyalini alır.
Bu sinyalle hipofiz bezi ACTH'ı serbest bırakır. Düzenleyici hormonlar olan ACTH ve CRH stresli bir durumun ardından artar. Buda kortizolün derhal yükselmesine neden olur. Kortizol yeterli miktarda(veya aşırı) olduğunda, hipofiz ve hipotalamustaki geri besleme sistemine etkileyerek birbirleriyle uyumlu olarak ACTH ve CRH üretimini azaltmak için alarm verir. Bu durum yüksek kortizol salgısını düşürmek için vuku bulur.
Anormal kortizol seviyesi
Belirli ilaçlar; spironolactone(diüretik-idrar söktürücü) ve östrojen hormon tedavisi kortizol seviyesinin artmasına yol açabilir. Androjenlerle ilaç tedavisi veya kriz önleyici tedavi-phenytoin kortizol seyiyesinin düşmesine yol açabilir. Hamileliklerinin son dönemlerindeki kadınlar ile aşırı antrenman yapan atletler ortalamadan daha yüksek kortizol seviyelerine sahip olabilirler.
Kortizol seviyeleri vücut geliştirmecileri nasıl etkiler ?
Yüksek kortizol seviyesi anabolik durumdaki (Kas inşaa eden) vücudu katabolik duruma (kas yıkımı) sokabilir..
Kortizol seviyesinin düşük olması kendinizi iyi ruh halinde tutmanızla mümkündür. Kendinizi her durumda strese sokmayın. Ayrıca bedeniniz savaşa karşı yeterince iyi mücadele edebilmek için yüksek kortizol seviyesine sahip olabileceğini bilin. Antrenmanda veya fiziksel çaba gerektiren bir işte çalışırken akıllı hareket edin.Vücudunuzun herhangi bir duruma nasıl tepki vereceğini bilin.
Lee Haney kaslarının daha iyi ve daha büyük olduğunu hayalinde canlandırırdı. O vücudunuzun hayaliniz olmadığında hiçbiryere gidemeyeceğini (ulaşamayacağını) söyler. Başarılı vücut geliştirme kariyeri boyunca Lee bu spordaki başarısı için daha çok canlandırmayı-hayal etmeyi övmüştür. Canlandırma-hayal etme onun daha az kortizol seviyesine sahip olarak daha iyi bir vücudu olmasını sağlamıştır. Kaslarınızın şiştiğini canlandırdığınızda ve hayal ettiğinizde zihniniz rahatlar vücudunuz stressiz ve normalden daha rahatlamış olur.
Kortizol seviyenizi nasıl düşürürsünüz ?
Büyük ihtimalle Çoğunuz nasıl daha düşük kortizol seviyesine sahip olabileceğinizi soruyorsunuzdur. Bunun birçok farklı yolu var; daha iyi yol olan stresli olaylarla başa çıkmak ve diğeri kortizol seviyesini düşürmek için ilaç kullanımı. Eğer kortizol seviyenizin yüksek olduğunu düşünüyorsanız, bir doktor tarafından muayene edilmeniz ve buna göre hareket etmeniz gerekir.
Yine de çoğumuzda, kendimizden kaynaklanan stres nedeniyle kortizol seviyemiz yüksektir. Düşük kortizol için ihtiyacınız olan düşük strestir. Eğer sizde herşeye herzaman aşırı streslenen insanlardansanız, kendinize sormalısınız: kendime bunu niye yapıyorum ?
Her soruna çözülebilecekmiş gibi bakmak, sorunları abartmamak. Eğer fiziksel çaba gerektiren bir işte iseniz , vücut enerjisi için gün boyunca küçük öğünler veya atıştırmalıklar yemeyi deneyebilirsiniz. Vücudunuz enerji için kas dokusuna bel bağlamamalıdır.
Sonuç
Kortizol diyet ve antrenandan daha önemli olmadığı halde yinede tehlikeli olabilir. Kas kütleniz için savaşmak için her küçük şeyden yararlanmalısınız. Düşürülen yüksek kortizol seviyesi vücudunuzun daha az katabolik konuma getirerek vücudunuzun daha anabolik olmasını sağlar.
orjinal: http://www.teenbodybuilding.com/shane3.htm
Son düzenleme:
