kullanmayın
eski çinliler, 5000 yıl kadar önce, ep-hedra sinica, e. equisetina ve e. gerardiana bitkilerinin saplarının kurutulması ile elde edilen ma-huang adlı otu solunum hastalıklarının da içinde bulunduğu birçok hastalık için kullanmışlardır.. aktif maddesi 1885' te yamanashi tarafın-dan izole edilmiş ve sempatomimetik etkileri hiroso ve to tarafından 1915' te keşfedilmiştir.. ılk olarak japonlar tarafından asthma tedavisin-de bir ilaç olarak kullanılabileceği farkedilmiştir.. efedrin hem alfa, hem de beta-reseptörleri uyar-ması nedeniyle etki kalıbı bakımından adrenaline benzeyen, fakat ona oranla sempatomimetik etkileri zayıf olan bir ilaçtır.. klinik kullanım için oldukça toksik olduğu düşünülmüştür.. chen ve schmidt tarafından 1930' da tekrar keşfedilmiştir tıpta bronş genişletici olarak astım ve kronik bronşitte, damar daraltıcı olarak ani tansiyon düşmelerinin görüldügü özellikle spinal anestezi altındaki hastalarda kullanılan, merkezi sinir sistemine uyarici etkileri (sinirlilik, ajitasyon, uykusuzluk, vs) nedeni ile normal kisilerde beyin tahribatı yaratmaktadır.. sık rastlanan yan etkileri baş ağrısı ve endişedir.. tolerans oluşturabilir ama bağımlılık yapmaz.. paranoid nitelikte sanrılar ile bunlara eşlik eden işitme, görme veya dokunma varsanıları, dalgalanmalar gösteren bir duygudurum ve yineleyici kompulsif hareketler görülebilir.. uyarıcı-nın kesilmesi halinde psikotik bulgular bir hafta içinde genel olarak yatışır.. şizofreni ile ayırıcı tanısı yapılmalıdır; bu da semptomların, madde-nin kesilmesinden kısa bir süre sonra silinmesi ile ayırdedilebilir.. özellikle sporcuların başvurduğu bir uyarıcıdır.. 1994 dünya kupasında arjantinli yıldız diego armando maradona, 1998 yılında ise milli oyuncu hasan sas efedrin kullandıkları gerekçesiyle doping cezası almıştır.. efedrin sinirleri harap eder, epiteli çok katlı yassı epitele dönüştürür, damarları genişletir, skleroza yol açabilir.. sonuç olarak efedrin reçetesiz olarak eczanelerden alınabilen, oldukça ucuz ve yan etkileri açısından tehlikeli (kardiyovasküler sistem, santral sinir sistemi), bağımlılık yapıcı etkisi de sanılanın aksine fazla olan bir ilaçtır.. günümüzde ilaç suistimali açısından dikkatli olunması gereken bir konu olması nedeniyle bir olgu bağlamında ele alınmıştır..
kaynak; dr.sinan atmaca kulak-burun-boğaz hastalıkları anabilim dalı ankara üniversitesi tıp fakültesi, seminer arşivi, mart 2000..