Doğru protein tamamlayıcısını almak yaşamımızın kalitesini artırıp uzatabilir mi? Böyle olabileceğini gösteren etkileyici kanıtlar var. Protein; normal büyüme, hücre onarımı ve hormonların, bağışıklık hücrelerinin ve kasların üretimi için esastır. Son zamanlarda, bilim adamları özel bir tip proteinin sağlık için faydalarını araştırmaya başladılar: Süt proteinlerinden elde edilen peynir altı suyu proteini konsantresi. Bu konsantre; tam sütten farklı olarak, yağ, laktoz(sindirimi zor olabilen süt şekeri) ve diğer istenmeyen maddeleri içermemekle birlikte, hastalıklarla savaşıcı güçlü özellikleri olan altı değişik tipte protein içerir. Whey proteinin bir başka önemli yanı da yüksek oranda gerekli temel aminoasitleri içermesidir (%50'ye yakın). Bunların yarısı Branched Chain Amino Asitlerdir (BCAA).
Çeşitli deneyler, peynir altı suyu proteininin, hayvanlarda ki bağışıklık fonksiyonlarını güçlendirdiğini, Salmonella enfeksiyonu ve Streptococcus pnömani (zatürre) gibi yaygın enfeksiyonlara karşı çok etkili olduğunu gösteriyor. Daha da önemlisi, peynir altı suyu proteini konsantresi, neredeyse her hücrede bulunan ve vücudun birincil antioksidanı olan glutatyonun kandaki seviyelerini yükseltebilir. Glutatyon, bizleri serbest radikallerin saldırılarına karşı korumasının yanı sıra iyi işleyen bir bağışıklık sistemi için de gerekli bir antioksidandır. Çoğu araştırmacı, yaşlandıkça glutatyon seviyelerimizin düşmesinin, hastalıklara karşı duyarlı bir hale gelmemizin de nedeni olabileceğine inanıyor. Örneğin Alzheimer hastalığı olan kişilerde ki glutatyon seviyeleri, Alzheimer olmayanlardan daha düşüktür; bu bulguda pek çok araştırmacıya, glutatyonun dejeneratif hastalığa karşı bir koruma sağlaması gerektiğini düşündürtüyor. Glutatyon tamamlayıcıları vücut tarafından kolayca emilmediklerinden, glutatyon emilimini artırabilecek herhangi bir maddenin oldukça büyük değeri vardır. Konsantre whey, glutatyon artırıcı etkisi ile ya da başka bir şekilde en azından deney hayvanlarının yaşamını önemli derecede uzatabiliyor. Nebraska Üniversitesi Tıp Merkezi’nde yapılan çalışmalara göre, whey ile beslenen hamsterlar, normal hayvan yemi ile beslenen hamsterlardan %60 daha uzun süre yaşamışlar. Konsantre whey, bu etkinin sadece yarısını insanlar üzerinde de gösterirse 100 yaşından daha uzun süre sağlıklı bir şekilde yaşayabiliriz!
Whey güçlü kaslar geliştirmek açısından mükemmel bir protein olarak gün geçtikçe değer kazanmaktadır. Kendisinden fiziksel olarak çok şey bekledikleri için vücut geliştirenler ve atletler, var olan kaslarını korumak ve yeni kas geliştirebilmek için ekstra proteine ihtiyaç duyarlar. Vücut geliştirenler kalorisi ve yağı çok düşük olduğu ve vücut tarafından kolaylıkla emilebildiği için whey’in en kaliteli protein olduğunu düşünürler. Yoğun antrenman yapan vücut geliştiricinin, kilo başına 2-3 gram proteine ihtiyacı vardır. Protein; aminoasit bağlarından yapılmış, vücuda alınması zorunlu olan ve metabolizma için çok gerekli bir maddedir. Protein vücut tarafından dokuların tamiri, büyüme ve kas yapımı için kullanılır ayrıca enzim sentezlenmesi, sinir ileticiler ve insülin hormonu üretiminde rolü olan bir maddedir.
Whey proteinlerin (peynir altı suyu proteinleri) popülaritesi sporcular ve vücutçular ile başladı. Ancak artık günümüzde Whey Protein herkesin ilgi ve kullanım sahasına girmiştir. Whey protein kas yapısı ve gücünü arttırmanın vazgeçilmez tek yoludur. Aynı zamanda protein'in özellikle yağ kaybı olmak üzere, diyet programlarında özel bir yeri vardır. Düzgün beyin fonksiyonları uygun protein miktarının alınması ile ilişkilidir. Peynir altı suyunda çözünür halde bulunan proteinler, süt serumu proteinleri olarak adlandırılırlar. Süt serumu β- laktoglobulin, α-laktalbumin, serum albumin ve immuno-globülinlerden oluşan biyoaktif bir protein karışımıdır, kazein gibi diğer protein fraksiyonlarına göre daha fazla sistein içermektedir. Süt serumu proteinlerinin zengin bir sistein kaynağı olarak, organizmada glutatyon sentezini arttıracağı düşüncesinden yola çıkılarak diyet yoluyla fazla miktarlarda alınmalarının lenfosit proliferasyonunu ve dolayısıyla organizmanın immün sistemini destekleyebileceği ileri sürülmüştür. Son yıllarda sütün protein fraksiyonlarının tedavi edici etkisini saptamak amacıyla yapılan araştırmalarda, bu proteinlerin antioksidan etkilerinin yanında antitümoral ve antikanserojen etkileri olduğu bildirilmiştir. Örneğin, sıçan meme karsinomunda süt serumu proteinleri ile beslenmenin hücre proliferasyonunun gerilemesine yol açtığı ve meme dokusunda glutatyon düzeyini arttırdığı gözlenmiştir. Ayrıca süt serumu proteinleri ile beslenen metastatik meme ve prostat kanserli olgularda hücre büyümesinde belirgin bir azalma sağlandığı bildirilmiştir. Metastatik renal karsinomlu bir olguda gıda ile günde 10 g süt serumu proteinleri alınmasına 1998 yılında başlanmış, tedavinin ikinci ayından itibaren metastatik alanlarda ilerleme durmuş, 1999 yılı Temmuz ayında çekilen abdomen tomografisinde metastatik bölgede belirgin gerileme görülmüştür. Süt serumu proteinlerinin glutatyon düzeylerini arttırıcı etkisi bu proteinler ile beslenme sonrasında artan antioksidan etki ile ilişkilendirilmekte, antitümoral etkisinde glutatyon sentezi aracılığıyla immün sistemi stimüle etmesinin rol oynadığı, antikarsinojen etkisinde ise glutatyonun karsinojenlere karşı koyucu etkisinin önemli olduğu ileri sürülmektedir. Glutatyon hücre içinde sentezlenen bir tripeptiddir. Glutatyon sentezinde, γ-glutamil-sistein sentaz ve glutatyon sentaz enzimlerinin katalizledikleri ardışık reaksiyonlar ile glutamat, sistein ve Glisin aminoasitleri bir tripeptid oluşturur. Burada diyetle alınan sistein hız sınırlayıcı substrattır. Süt serumu proteinlerinde yüksek miktarlarda bulunan sisteinin, lenfositlerde glutatyon sentezini arttırarak antioksidan mekanizmanın daha etkin çalışmasını sağladığı, ayrıca artan glutatyon miktarı ile serbest radikallerin etkilerine karşı korunan lenfositlerin immün fonksiyonlarının arttığı bildirilmiştir.
Çalışmamızda, yara travmasının neden olduğu doku lipit peroksidasyonunun süt serumu proteinleri ile beslenme sonrasında, anlamlı biçimde azaldığı gözlendi. Ayrıca, lipit peroksit düzeyleri düşerken, glutatyon düzeyleri de arttı. Çıkan kolon anastomozlu grupta karaciğer lipit peroksit düzeylerinde herhangi bir değişiklik belirlenemedi. Bu durumun kullanılan travma modelinin karaciğerde doku hasarı oluşturmamasına bağlı olduğunu düşünüyoruz. Öte yandan, çalışma gruplarımızda üçüncü gün ile yedinci gün glutatyon bulguları arasında farklılık ve yedinci günde artış gözlendi. Bu süre zarfında sıçanların süt serumu proteinleri ile beslenmesinin devam ettiğini göz önüne alarak beslenme süresinin uzamasının glutatyon düzeylerinde artışa yol açtığını düşünmekteyiz.
Batın bölgesi ve özellikle gastrointestinal cerrahi uygulamaları sonrasında, çıkan kolona kolokolonik anastomoz uygulanan hastalarda kolon içi sıvısının batına sızması (anastomoz kaçağı) ve laparotomi yara yeri iyileşmesindeki gecikme ameliyat sonrası dönemde hastalar için önemli bir komplikasyondur. Sonuç olarak çalışmamızda elde edilen bulguların ışığında, süt serumu proteinleri ile beslenmenin doku glutatyon düzeyleri aracılığıyla yara iyileşme sürecine olumlu katkı yaptığını ve cerrahi uygulamalar sonrasında süt serumu proteinleri ile desteklenecek beslenmenin komplikasyonları azaltıcı fayda sağlayacağını düşünmekteyiz. Peynir altısuyundaki ‘‘whey’’ proteininin prostat kanserine karşı koruyucu etki yaratabildiği bildirildi. Ohio State Üniversitesinde yapılan ve sonuçları Journal Toxicology adlı dergide yayınlanan araştırmada, whey proteininin içerdiği ‘‘cysteine’’ aminoasidinin prostat hücrelerinde, serbest radikalleri önleyebilen glutatyon maddesini yüzde 60 oranında artırdığı gözlendi. Laboratuarda 48 saat prostat hücrelerine whey proteini veren bilim adamları, hücrelerdeki glutatyon miktarının yüzde 60 arttığını tespit etti. Anne sütünün büyük bölümü whey proteini içeriyor. Bilim adamları, peynirdeki kazein maddesinin de prostat kanseri üzerindeki etkisini araştırıyor.
KAYNAK:Gıda Müh. Sevda ÖZALBAYRAK
Son düzenleyen: Moderatör: 3 Eylül 2009
Azi, orpheo, LSG ve diğer 8 kişi bunu beğendi.
