Süt Dr. Polat HAS Süt; su, yağ, protein, karbonhidrat, madenler ve vitaminlerden teşekkül etmiştir. Sütün ortalama % 87,3’ü su, % 3,5’i yağ, % 3.4’ü protein, % 7’si kül (madenler) ve % 5 i de karbonhidrattır. Sütün proteinleri; kazein, laktalbümin ve laktoglobulindir. Hayvan sütlerinin proteinlerinin % 85 kadarı kazeindir. Sütün yağını çoğunlukla kısa zincirli doymuş yağ asitleri meydana getirir. 100 gr. süt yağında bulunan yağ asitlerinin oranı; oleikasit % 35, palmitik % 27, stearik % 13, miristik % 8, laurik % 4, butirik % 3, linoleik % 3 dür. Yağ içinde erimiş olarak A vitamini aktivitesi taşıyan retinol ve karoten ile fosfolipitler bulunur. Madenlerden sütte en çok kalsiyum ve fosfor bulunur. Kalsiyum fosforla birleşmiş haldedir. Sütün karbonhidratı bir disakkarit olan laktozdur. Sütte B vitaminlerinin hepsi az veya çok bulunur. Özellikle süt riboflavin için çok iyi kaynaktır. Fazla potasyum ihtiva eden besin süttür. Sodyum ise sütte orta derecede bulunur. Magnezyum ve kükürt de sütte bol bulunur. Sütün en önemli vitaminleri A, B2, B, C, PP ve D vitaminleridir. Süt, önemli bir protein kaynağı olduğu için vücudun temel yapısına önemli katkıda bulunur. Protein eksikliği ile ilgili Kwashiorker, Marasmus gibi hastalıklar süt ve bunun gibi proteinli gıdalarla düzelir. Siroz, nefrotik sendrom (böbrek hastalığı) gibi hastalıklarda da süt önemli bir fayda sağlar. Sütte bol A vitamini vardır. Vitamin A, gözün değişik ışık durumlarında görebilme si ile ilgilidir. Vitamin A, büyüme için lüzumludur. A vitaminin büyümedeki rolü epitel dokuların sağlığı ve kemiklerin gelişi-mı ile ilgilidir. A vitamini yetersizliğinde gece körlüğü, kemiklerde önemli bozukluklar olur. Vitamin A üreme için gereklidir. Sperm yapımı için ve rahimdeki ceninin gelişmesi için de lüzumludur. Sütte D vitamini ve kalsiyum fazlaca bulunur. Kalsiyum ve D vitamini kemik ve dişlerin sertleşmesi için gereklidir. D vitamini eksikliğinde Raşitizm ve Osteomalasia gibi hastalıklar görülmektedir. Sütteki Riboflavin; protein, yağ, karbonhidrat ve nükleik asidin metabolizması için gerekli bir yardımcı enzimdir. Riboflavin yetersizliğinde dudak, burun ve göz kenarlarında yaralar oluşur. Ayrıca göz damarlarında genişleme, yanma, görme zorluğu ve sinir sistemi bozuklukları meydana gelir. Sütte ağırlığı olan bir madde de vitamin B12 dir. Metil gruplarının sentezi ve taşınmasındaki görevi ile vitamin B12; kan hücrelerinin, nükleik asidin yapımında müessirdir. Vitamin B12 yetersizliğinde sinir sistemi bozuklukları ile pernisiyöz anemi (kansızlık) meydana gelir. Sinir sistemi bozukluklarının en çok görülen belirtileri, uyuşukluk, kol ve bacaklarda duyu azalması ve kasılmalar, baş ağrıları ve yorgunluktur. Sütte bulunan bir madde de pantotenik asittir. Pantotenik asit yetersizliğinde laboratuar hayvanlarında büyüme geriliği, deride yaralar, sinir sistemi bozuklukları, siyah tüylerin kırlaşması, mide ve bağırsaklarda ülser gibi belirtiler oluşturulmuştur. Pantotenik asit yetersizliğinde mineral ve su metabolizmasında da bozukluklar görülmüştür. Sütte bulunan magnezyum kemik tozlarında kalsiyumla beraber bulunur ve kemiğe kalsiyumla beraber girme ve çıkma eğilimi gösterir. Eksikliğinde tetani denen kasılmalar olur. Sütteki kalsiyum; kemikler, sinir-kas fonksiyonları, kalb ritmi, pıhtılaşma, annenin süt vermesi ve bazı enzimlerin sentezi için lüzumludur. Yine sütte fazla bulunan fosforun % 80 den fazlası vücutta kemik ve dişlerde bulunur. Ayrıca RNA, fosfolibid gibi maddelerin içinde de bulunur. Süt, yemek borusu iltihaplarında, zehirlenmelerde bir İlaç olarak kullanılır. Mide ülserinin baş ilacı süttür. Sütün midede asit bağlama kudreti yüksektir. Süt asıl etkisini mide hareketlen (motilite) üzerinde gösterir. Görüldüğü gibi süt, vücutta, vücudun ihtiyaçlarını bilen dağıtıcı gibi hareket etmektedir. (Arkadaşlar yazı bilimsel bir dergiden alıntıdır.)
