METABOLİZMA Metabolizma kavramı genel olarak şu üç farklı olayı kapsar; - Vücut içi ve vücut dışı kaynaklardan enerji üretimi, - Fonksiyonel ve yapısal doku bileşenlerinin sentezi, - Oluşan metabolik atık maddenin uzaklaştırılması. Bu durumda organizmadaki madde ve enerji dönüşümlerinin tümünün metabolizma kapsamına girdiğini söyleyebiliriz. Metabolizma iki alt birimden meydana gelir; anabolizma ve katabolizma. Anabolizma: Küçük moleküllerden büyük moleküllerin sentezi ve enerji depolanmasıdır (protein, yağ, karbonhidrat şeklinde). Katabolizma: Büyük moleküllerin (karbonhidrat, yağ, protein) küçük moleküllere dönüşmesi ve bu esnada enerji üretimidir. Organizmanın en önemli enerji kaynağı ATP şeklinde depolanan yüksek enerjili fosfat (PO4) bağlarından oluşan kimyasal bileşiktir. Adenozin – PO3 ~ PO3 ~ PO3 “ ~ “ yüksek enerjili fosfat bağlarının sembolüdür. Bu iki yüksek enerjili bağlarını her birinin ayrılmasıyla fizyolojik koşullarda 12.000 kal/mol (= 12 k.kal) Kalori: Birim zamanda organizmadan ısı şeklinde serbestlenen enerji birimidir. 1 cal: 1 gr. suyun sıcaklığını bir derece yükseltmek için gereken ısı 1 Cal: 1000 cal (Cal= Kal=kilo kalori) = bir kg. suyun ısısını bir derece yükseltmek için gereken ısı miktarıdır. 1 kilo kalori = 4184 joule Tüm besinlerin enerji değeri eşit değildir. Bir gram için; -karbonhidratlar 4 kalori, -proteinler 4 kalori -yağlar 9 kalori enerji verirler. Yağlı maddeleri tüketmek en iyi seçim görünse de hiç bir şey gerçekten daha farklı olamaz. Gerçektende profesyonel sporcular özellikle yarışma öncesi yağlı besinlerin tüketimini en aza indirirler.
