Aşırma (Intihal, Plagiarism), bir kişinin yazili ifadesinde başka kişilerin ifade, buluş veya düşüncelerini kaynak göstermeksizin kendisine aitmiş gibi kullanmasıdır. İntihal bir tür sahtekârlık ve hırsızlıktır. İntihal bilinçli olarak veya kaza eseri oluşabilir.
Başlıca türleri:
- Alıntı ifadeler ve fikirler için kaynak göstermemek
- Ödünç alınan ifadeleri tırnak içinde yazmamak ve kaynak göstermemek
Başkalarına ait fikirler alıntı yapılırken, yeni cümlelerle ifade edilseler bile kaynak gösterilmesi gerekir.
Hangi durumlarda kaynak gosterilir?
- Dergi, kitap, gazete, Tv programi, film, web sayfasi, reklam ve herhangi bir basim-yayin kaynakli fikri kullanirken.
- Bir baska kisi ile yapilan diyalogda elde elde edilen bilgiyi kullanirken.
- Bir cumleyi ya da kelime grubunu tamamen kopyalarken (ki bu durumda tirnak isareti kullanmak gerekir)
- Herhangi bir diagram, resim, grafik, gorsel malzemeyi baska bir kaynaktan odunc alirken
Hangi durumlarda kaynak gosterilmez?
- Kisisel deneyimler
- Kendi deneyleriniz sonucu elde ettiginiz sonuclari aciklarken
- Kendi video, resim, sanat eserinizi kullanirken
- Genel bilgi olarak gorulen konulardan bahsederken. Halk hikayeleri, mitler, tarihsel olaylar bu sinifa girer . Ornegin, "II. Dünya Savaşı 1945'de sona erdi" gibi cümlelerde kaynak gösterilmemesi asirma sayılmaz. Zira bu tür yaygın bilgileri, gerçekleri içeren cümleleri yazan kişi, bunları bulan, ilk düşünen ve ortaya koyan kişi olduğu izlenimi yaratmaz. Bu sebeple, bu tür yaygın bilgi veya gerçek kabul edilen konularda kaynak gösterilmemesi olagandir.
- Genel-gecer kabul goren gerceklerden bahsederken. Ornegin, "Bırakılan cisimler yere düşer".
Asirmaclik ornekleri:
Ataturk 1881'de Selanikte dogdu. (Kaynaga gerek yok, tarihsel bilgi)
Curl hareketi bicepslerin gelisiminde cok etkilidir (kaynaga gerek yok, genel-gecer bilgi)
Gecen gun animal pak aldim, 300 kilo squate cok rahat girdim (kaynaga gerek yok, kisisel deneyim)
Vucuttaki potasyum emilimini A, B, C arttirir (Kaynak gosterin)
Orjinal Kaynakta A, B, C 'nin potasyum'un vucut tarafindan emilimini arttirdigi gozlenmistir yaziyorsa ve siz
yine yukaridaki cumleyi yaziyorsaniz, yaptiginiz sadece kelimelerin yerini degistirmektir. Ana fikri kendi kelimelerinizle veya cumlelerinizle ifade ediyorsaniz bile yine de kaynak gostermeniz gerekir.
Asirmaciligin cezasi nedir?
Asirmacilik ciddi bir akademik suçtur. Cezaları öğrencilerin düşük not almasından akademik kariyerin silinmesine kadar değişebilir. Ayrica akademi disinda da yazar'in inandiriciligini ve profesyonel durusunu yaraladigi icin herkesin dusuncelerini yaziya dokerken dikkat etmesi gereken bir husustur. Bodyforumtr'deki cezasi ise aşırma yapan üye 1 defa uyarılır, 2.cide atılır. Çünkü fikir hırsızlığının gerçek hırsızlıktan hiç ama hiç farkı yoktur.
Son düzenleme: 28 Ekim 2008
