Doping Nedir (Dr. Rüştü Güner'den alıntı)

Konusu 'Çeşitli Makaleler' forumundadır ve pronator tarafından 29 Mayıs 2006 başlatılmıştır.

  1. pronator
    Offline

    pronator Üye

    Katılım:
    6 Mayıs 2006
    Mesajlar:
    84
    Beğenileri:
    1
    Ödül Puanları:
    0
    yasaklanmış bazı maddeleri ve yöntemleri kullanmasıdır. Sporcu iyi antrenman, düzenli bir beslenme programı ve psikolojik motivasyonla en uygun performans düzeyine ulaşmaya çalışır. Bu düzey sporcunun fiziksel yapısı ile fizyolojik kapasitesinin ulaşabildiği en üst düzeydir. Doping madde ve yöntemlerinin kullanımıyla kazanılan bu düzeyin üzerine çıkılması hedeflenmektedir.

    Sportif performansı artırmak amacıyla kullanılan tüm maddeler doping midir?
    Sporcuların sportif performansı artırmak amacıyla kullandıkları protein, aminoasit tablet ve tozları yasaklı madde içermiyorlarsa doping olarak kabul edilmez.. Protein, aminoasit gibi maddelerin vücutta eksiklikleri görüldüğünde sporcunun performans düzeyinde düşüş meydana gelir. Bu maddeler dışarıdan yerine konarak sporcunun en uygun performans düzeyine ulaşması sağlanır. Ancak bu maddeler çok yüksek dozlarda kullanılsalar dahi sportif performansı antrenmanlarla kazanılan en uygun performans düzeyinin üzerine çıkaramaz.

    Vitaminler doping midir?
    Vitaminler sporcular tarafından en çok kullanılan maddelerdendir. Enerjinin ana kaynakları değildir. Karbonhidrat ve yağlardan enerji oluşumuna yardımcı olurlar. Eksikliklerinde sportif performans azalabilir. Çeşitli besinlerden oluşmuş diyet, yeterli sıvı ve artan kalori gereksinimini karşılayacak besin alımı, vitamin ve mineral gereksinimini de karşılamaktadır. Besinlerle alınan vitaminlerde yetersizlik söz konusu ise, alınan ek vitamin tabletleri ile azalan sportif performans normal düzeye çıkarılabilir. Hiçbir vitamin preparatı, sportif performansı antrenmanlarla kazanılan en uygun düzeyin üzerine çıkarmaz. Vitamin eksikliğinin performansı bozuyor olması, vitamin yüklemenin performansı artıracağı anlamına gelmez. Yüksek dozlarda vitamin vücutta vitamin olarak değil toksik (zehirli) madde olarak etki gösterir. Vitaminlerin çok güvenli oldukları düşünülür ancak her yıl A, B, C ve E vitamini zehirlenmesi nedeniyle binlerce vaka hastanelere başvurmaktadır.

    İlaçların doping maddesi içerip içermediği nasıl bilinebilir?
    Dünya Anti-Doping Ajansı her yılın ilk aylarında hangi maddelerin ve yöntemlerin yasaklı kapsamına girdiğini bildiren bir doping listesi yayınlamaktadır. Genellikle bir önceki yılın listesine eklemeler veya çıkarmalar yapılan bu listeler ilgili Federasyonlara gönderilir. Sporcular kullanacakları ilaçların yasaklı listesine girip girmediğini bir hekime danışarak öğrenmek zorundadırlar. Listede yer alan yasaklı maddeleri kullandığı saptanan sporcular dopingli sayılarak ceza alırlar.

    Hangi Madde ve yöntemler doping kabul edilir?
    Yasaklı Maddeler, yasaklı yöntemler ve kullanımı kısıtlı maddelerin listeleri Uluslararası Olimpiyat Komitesinin her yılın ilk aylarında yayınladığı doping listeleri temel alınarak hazırlanmaktadır.

    YASAKLI MADDELER
    Uyarıcılar
    Narkotik analjezikler
    Kannabinoidler
    Anabolik ajanlar
    Peptid hormon ve analogları
    Beta-2 Agonistler
    Anti-östrojenik aktivite ajanları
    Maskeleyici ajanlar
    İdrar söktürücüler
    Glukokortikoidler
    Alkol
    Beta bloke ediciler

    YASAKLI YÖNTEMLER
    Oksijen Taşınmasını artıranlar
    a.Kan dopingi
    b.Modifiye hemoglobin ürünleri
    Farmakolojik, kimyasal ve fiziksel işlemler
    Gen dopingi

    Doping neden yasaklanmıştır?
    Doping hem haksız rekabete zemin hazırlaması, “Fair play” anlayışına uymaması nedeniyle spor etiğine aykırıdır, hem de sporcu sağlığını kısa ve uzun süreli olarak bozar ve hatta olası ölüm risklerinin oluşmasına neden olur. Bu nedenlerle doping WADA, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), FIFA, UEFA, FIBA, IAAF gibi uluslararası spor organizasyonları tarafından yasaklanmaktadır.

    Doping maddelerinin zararları nelerdir?
    Doping maddelerinin hemen hepsi vücutta kısa ya da uzun süreli yan etkilere neden olurlar. Özellikle sporcular tarafından en çok kullanılan erkeklik hormonu benzeri maddelerin kalp krizi, iyi ve kötü huylu tümör oluşumu, karaciğer fonksiyon bozukluğu, kısırlık gibi rahatsızlıklara neden olduğu bilinmektedir. Bu maddeleri kullanan sporculardan bazılarının, sportif yaşamları sırasında ya da sporu bıraktıktan sonra bu maddelerin kullanımı nedeniyle oluşan hastalıklar yüzünden öldüğü bilinmektedir.

    Doping kontrolleri nasıl yapılır?
    Doping Kontrolleri Ulusal ve Uluslararası Dopingle Mücadele Kuruluşları tarafından organize edilmekte ve yönetilmektedir. Dünyadaki Dopingle Mücadele çalışmaları Dünya Anti-Doping Ajansı (World Anti-Doping Agency – WADA) tarafından konulan kurallarla organize edilmektedir.
    Ulusal ve Uluslararası Dopingle Mücadele Kuruluşları doping kontrollerini kabul edilen uluslararası standartlara uygun yapmak zorundadır. Bu standartlar Dünya Anti-Doping Ajansı ve/veya Uluslararası Spor Federasyonları tarafından yayınlanmaktadır. Sporcudan idrar ve/veya kan örneği alan görevliler (Bağımsız Doping Kontrol Görevlileri) bu standartlara uymak zorundadır. Sporcu ve doping kontrolü sırasında ona eşlik eden diğer görevlilerin de (antrenör, yönetici, doktor, vs) doping kontrol örnek alma standartlarını bilmeleri gerekir. Standartlara aykırı bir işlemin yapılması durumunda sporcunun ve / veya ona eşlik eden görevlinin doping kontrol işlemine itiraz etme yetkisi vardır. İtiraz yetkili Ulusal ve Uluslararası Dopingle Mücadele Kuruluşları tarafından değerlendirilip gerekli işlemler yapılır.

    Doping kontrolleri ne zaman yapılır?
    Doping Kontrolleri Ulusal ve Uluslararası Dopingle Mücadele Kuruluşları tarafından yarışmalı spor dallarındaki üst düzey sporculara yapılan bir uygulamadır. Bir sporcu doping kontrolüne yalnızca karşılaşma sırasında değil karşılaşma dışında da alınabilir.

    Karşılaşma sırasındaki doping kontrollerini kim düzenler?
    Karşılaşma sırasındaki doping kontrolleri karşılaşmayı düzenleyen Uluslararası organizasyon ve yerel organizasyon komitesi tarafından yapılır.

    Yarışma dışı doping kontrolleri nasıl yapılır?
    Özellikle üst düzeyde spor yapan sporcular Ulusal ve Uluslararası Dopingle Mücadele Kuruluşları tarafından hem de Uluslararası Spor Federasyonları tarafından yarışma dışı doping kontrolüne alınabilir. Doping Kontrolüne alınacak sporcular için özellikle Olimpiyat Oyunları öncesi bir Sporcu Havuzu (Athlete’s Pool) oluşturulmuştur. Bu havuzda Olimpiyatlara kesin olarak katılacak sporcuların dışında katılması olası olan sporcular da bulunmaktadır. Atletizm, halter, yüzme gibi doping kullanma riski fazla olan bazı spor dallarındaki sporcular özellikle mercek altındadır. Tüm bu sporcular Olimpiyatlar öncesi hangi tarihte nerede olacaklarına dair gerekli bilgileri ( Where abouts information ) Ulusal Federasyon ve/veya Uluslararası Spor Federasyonları kanalıyla Dünya Anti-Doping Ajansı’na bildirmek zorundadır. Doping kontrol örneği almak için görevlendirilen Bağımsız Doping Kontrol Görevlileri sporcuya daha önce haber vermeden sporcunun o tarih için belirttiği yere giderek örnek alma işlemini yerine getirirler.

    Doping Kontrolünün kuralları nelerdir?
    Doping kontrolüne alınan sporcudan en az 75 ml. idrar örneği alınması zorunludur. Alınan idrar örneğinin doping kontrol analizini etkileyecek kriterlere uymaması durumunda tekrar idrar örneği alınması zorunludur. Bu kriterler idrarın özgül ağırlığı ve idrar asiditesidir. İdrar özgül ağırlığının ya da asiditesinin az olması durumunda uygun kriterlerde idrar alınıncaya kadar örnek alınmasına devam edilir. Bazı durumlarda sporcudan ikinci, üçüncü hatta dördüncü kez idrar alınabilir. Uygun kriterlerde idrar vermeyen sporcunun doping kontrolüne itiraz etmesi ya da bir başka gün idrar örneği vermek istemesi söz konusu değildir. Sporcunun doping kontrolü sırasında Bağımsız Doping Kontrol Görevlileri gözetiminde kalması işlem bitinceye kadar yanından ayrılmaması zorunludur. Doping kontrol formlarının doldurulması işlemi karşı cinsten biri tarafından yapılabilir ancak, idrar örneği verme işlemi aynı cinsten bir Bağımsız Doping Kontrol Görevlisinin huzurunda yapılması zorunludur.

    Doping Kontrol Örnekleri nasıl analiz edilir? Sonuçlar nasıl değerlendirilir?
    Doping kontrolü sırasında alınan idrar ve kan örnekleri iki ayrı doping kontrol şişesine konur (A ve B şişesi). Önce A şişesindeki örnek analiz edilir ve herhangi bir yasaklı madde saptanırsa B şişesinin analizi istenir. B şişesinde de yasaklı madde saptanırsa sonuç bir kurul tarafından değerlendirilir. Kurul sporcunun fizyolojik ve patolojik durumunu dikkate alarak sporcuyu dopingli olarak nitelendirmeyebilir. Kurul bulunan maddenin Dopingle Mücadele Kural ihlali (Anti-Doping Rule Violation) olduğunu kabul ederse sporcuya cezai işlem başlatılır. Bu aşamaya kadar sporcu dopingli olarak kabul edilemez ve edilmemelidir.

    Doç.Dr.Rüştü GÜNER
    Ankara Ünv.Tıp Fak.Spor Hek.A.B.D.Öğr.Üyesi
     
  2. StRoNgMaN
    Offline

    StRoNgMaN Yeni Üye

    Katılım:
    18 Eylül 2005
    Mesajlar:
    462
    Beğenileri:
    74
    Ödül Puanları:
    0
    Meslek:
    sporcu
    Yer:
    istanbul
    tesekkürler kardes sagolasin ,uper
     

Sayfayı Paylaş