Bilmenizde Fayda Var

Yüksek Yağ Oranlı Dietler Kanser Riskini Arttırıyor

Doymuş yağ oranının yüksek olduğu beslenme türleri kalp hastalıklarını, kalp krizini ve kanser riskini artırır. Tartışmalar devam etmektedir, çünkü düşük karbonhidrat rejimleri (örneğin Atkins diyeti) yüksek yağ olmasına rağmen kilo vermeyi kolaylaştırır ve kardiyovasküler hastalık riskini azaltır. Ulusal Sağlık Enstitüsü yaklaşık 200bin menopoz sonrası kadında gerçekleştirilen AARP Diyet ve Sağlık Çalışmaları''nda alınan kalorilerin %40 veya daha fazla yağ içermesi durumunda, meme kanseri riskinin, düşük yağ diyeti (%20 veya daha az) uygulayan kadınlara kıyasla daha fazla olduğunu göstermiştir. Riskin artışı doymuş, monodoymamış ve polidoymamış yağları kapsamaktadır. Yüksek yağ oranlarının olduğu diyetler, hormon yenileme terapisine girmeyen kadınlar için en yıkıcı olanlardır. Başka bir çalışma, yüksek miktarlarda kırmızı veya işlenmiş et yiyenlerin meme kanserine yakalanma risklerini %60 artırdığını ortaya koymuştur. Diğer bilim insanları vücut yağının azaltılmasının, sağlıklı bir yaşam için yağ kullanımında, kanser, kalp hastalıkları ve kalp krizinde çok daha önemli olduğunu düşünmektedir. (Journal National Cancer Institute, March 21,2007)

Güney Amerika Balıkları Yüksek Cıva İçeriyor

Ton balığı ve kılıçbalığı gibi büyük balıklar kimi zaman cıva ihtiva ederler. Hükümet yetkililerinin yaptığı açıklamalara göre ise balık yemekten kaynaklı rahatsızlıklar içerisinde cıva zehirlenmesi son zamanlarda artış kaydetmiştir. Ton balığı Amerika''da en çok tüketilen balık çeşididir, fakat aynı zamanda içerdiği yüksek cıva miktarı ile tanınır. Ton balığının içerdiği cıva miktarı tutuluğu yere göre değişiklik gösterebilir. Peru ve Meksika''daki balıkçılar daha büyük ton balıklarını yakalamak için ağlarını yunus okullarının altına serperler. Büyük balıklar kaslarında daha çok cıva taşır. Diğer ülkeler bu avlanma metodunu kullanmaz, böylece daha az cıva ihtiva eden daha küçük ton balıkları ile beslenirler. Cıva oranı Asya kıtasındaki ton balıklarında en düşük düzeydeyken Latin Amerika''da en yüksek seviyededir. Tarım ve Sağlık Bakanlığı haftada 2 seferden çok ton balığı tüketilmemesini önerir. İçerdiği cıva düşük düzeyde olan deniz balıklarından bazıları diyet konserve ton balığı, karides, somon, morina ve kedibalığıdır. (Associated Pres, July 11,2006)

Balıkla Gelen Sağlık, Risklerine Ağır Basıyor

Sağlık uzmanları tarafından diyetlerde balık kullanılması konusu gerçekten kafa karıştırıcıdır. Amerikan Kalp Sağlığı Örgütü içerdiği kalp dostu omega-3 yüzünden balık tüketimini artırmayı önerirken, Çevre Koruma Örgütü ise ton, kılıçbalığı vb.balıkları içerdikleri yüksek cıva miktarı yüzünden, çiftlik somonlarının ise bünyelerinde barındırdıkları toksik ve kanserojen maddeler yüzünden halkı uyarmıştır. Yapılan bir araştırmaya göre haftada 2 öğün balık yiyen bir kimsenin kalp krizi geçirme olasılığı %36 azalırken, ölüm riski de %17 düşmektedir. Hamile kadınlarda balık tüketimi fetusun görme yetisini ve beyinsel gelişimini olumlu yönde etkilemektedir. Genel olarak balık tüketiminin faydaları, cıva, dioksin ve toksik / kanserojen maddelerin bünyeye girme riskine daha baskın gelmektedir. Hamilelikte haftalık 150 gr. Ton balığı tüketimi makul karşılanabilir, fakat kılıç balığı, köpekbalığı ve uskumrudan kaçınılmalıdır. Sağlıklı çocuklar ve ebeveynler, içerdiği omega-3 yağ asitleri sebebiyle haftada 100’er gramlık 2 öğün balık (örn. Somon) yemelidirler. (Journal American Medical Association, 296:1885-1889, 2006; www.iom.edu 2006)

Bitter Çikolata Kan Basıncını Düşürür

Bitter çikolata sağlıklı bir yiyecektir.Çoğu kişi kilo vermeye çalışırken veya daha sağlıklı olabilmek için çikolatayı hayatlarından çıkarırlarken aslında büyük bir hata yaparlar.Alman araştırmacılar 18 hafta boyunca günde küçük bir parça bitter çikolata ( 6,3 gram;30 kalori ) yiyenlerde kan basıncının düştüğünü ve S-nitrosglutathione’un kan seviyesinde artış gösterdiğini keşfettiler ki bu da kan damarlarının sağlıklı olduğunun göstergesidir.Kan damarlarının üzerinde bulunan hücreler tarafından salgılanan nitrik asit (NO) seviyesini arttıran polyphenoller, bitter çikolatada bolca vardır.NO, kan basıncının düzenlenmesi, enerji seviyesinin ve cinsel performansın artması için önemlidir.Orta seviyede kan basıncı olan 56-73 yaşları arasındaki kişiler üzerinde bir çalışma yapıldı.Polyphenol içermeyen beyaz çikolatanın kan basıncı ve kan damarları sağlığı açısından hiçbir etkisi olmadığı görüldü.Her gün küçük bir parça bitter çikolata tüketimi kilo aldırmadan, kan damarları sağlığınızı geliştirir ve düşük kan basıncı seviyenizi korur. ( Journal American Medical Association, 298:49-60, 2007 )

Zeytinyağınız Gerçekten Saf Mı?

Akdeniz diyeti yapan kişiler – yüksek oranda zeytinyağı içeren makarna, sebze, fındık, et, kırmızı şarap – Batılı diyet uygulayan kişilere göre daha uzun yaşar, kalp hastalıkları ve kansere yakalanma riski daha azdır. Bu işin anahtarı zaytinyağdır, özellikle saf olanı. Avrupalı araştırmacılar, saf zeytinyağında bulunan ve fenolik denilen bitki bazlı kimyasalların kandaki lipitleri (yağları) ve kalp hastalıkları riskini azlttığını buldular. İşlem görmüş zeytinyağının aynı etkilerinden sözetmek mümkün değildir. Saf zeytinyağı sahteciliğinden kendinizi koruyun. İtalyan distribütörlerden alınan bazı saf zeytinyağları gerçek değildir. İtalyan Tarım Bakanlığı, 757 zeytinyağı üreticisinden 205’inin sahte saf zeytinyağ sattığını belirlemişlerdir. Renkli kanola yağını saf zeytinyağ olarak insanları kandırmaya çalışmaktadırlar.Doğrusunu aldığınız takdirde saf zeytinyağı kalp dostudur. (The Wall Street Journal, August 13, 2007)

Tahıl Ürünlerı Kan Basıncını Düşürür

İspanya, İtalya, Yunanistan gibi Akdeniz ülkelerinde yaşayanların hipertansiyon (yüksek kan basıncı), koroner arter hastalığı, kalp krizi ve felç riski Kuzey Avrupa ve Amerika’ya göre düşük orandadır. Bazı sağlık uzmanları bunun nedenini Akdeniz diyetinin – bol yağsız et, tahıl, meyve, sebze, zeytinyağ, şarap – içeriğine bağlamaktadır. Bazı araştırmacılar zeytinyağ ve kırmızı şarabın faydalarının yanı sıra tahıl ürünlerininde daha iyi sağlık için gerekli olduğunu vurgulamaktadırlar. Kadın sağlığıyla ilgili 50.000 kadını kapsayan bir araştırma, yulaf, kepekli pirinç gibi tahıl ürünü tüketenlerde %11 oranında düşük kan basıncı tespit etmişlerdir. Etkileri orta düzeyde de olsa bu çalışma tahıl ürünlerinin dengeli bir diyette ne kadar önemli olduğunu göstermiştir. Tahıl ürünlerinde bulunan lif ve diğer besleyici maddeler, kolestrolü, kan şekerini, insülin seviyesini düşürüp kardiovasküler sağlığı arttırırken, kan damarlarındaki iltihabı da azaltır. Bu çalışma, orta seviyede tahıl tüketiminin kan basıncını düşürdüğünü göstermiştir. (American Journal of Clinical Nutrition, 86: 472-479, 2007)

Yüksek Omega-6 Alımı Depresyona ve İltipahlanmaya Neden Olabilir

Yağlar beslenme için gereklidir fakat dengesiz yağ alımı -orantısız miktarda birini diğerinin üzerine almak- hastalıklara yol açabilir. Amerikalılar Omega–6 ‘yı Omega-3’e göre 10 kat daha fazla tüketmektedirler ki bu da kalp rahatsızlıklarından kan damarlarındaki iltihaplanmaya ve depresyona kadar birtakım sağlık problemlerine neden olabilir. Omega–6 yağ asitleri rafine edilmiş bitkisel yağlarda, fırında pişmiş ürünlerde ve kuruyemişlerde bolca bulunur. Omega–3 yağ asitleri ise balık, ketentohumu yağı, ceviz, yumurta ve çimenle beslenmiş sığır etinde bulunur. Ohio State University School of Medicine’den araştırmacıları kanlarında yüksek miktarda Omega–6 yağ asidi bulunan kişilerin daha çok depresyon ve iltihaplanma problemi çektikleri sonucuna vardılar. Fakat cevap biraz şaşırtıcı çünkü zeytinyağı ve soya fasulyesi –bunlar kalp dostu olarak bilinirler- Omega-3’den daha çok Omega–6 yağ asidi içeririler (13:1 and 7:1). Sağlıklı olan az tatlı daha fazla balık tüketmek. (Psychosomatic Medicine, in pres; published online March 30, 2007)

Beyaz Et mi, Koyu Et mi Daha Sağlıklı?

Çoğu kadın daha az kalorili ve yağlı olduğu için beyaz eti tercih eder. Aslında ikisi arasındaki besin değerleri o kadar da büyük değildir. Kırmızı et kasları güçlendirir. Oksijen taşıyan ve kaslara koyu renk görünümü veren bir kimyasal olan myoglobin açısından zengindir. Aynı zamanda yağ açısından yüksektir ki bu da uzun süreli egzersizlerde kaslar için yakıt görevi görür. Ördeklerde fazla koyu et bulunma nedeni, uzak mesafe uçabilmeleri için dirence ihtiyaçları olmasıdır. Beyaz et az myoglobin içerirken, beyaz ete tatlı bir tat veren, depo edilmiş karbonhidrat demek olan glikojen açısından zengindir. Hindiler ve tavuklar hızlıdır fakat kışın güneye uçamazlar. Çok yürürler; yani bacak kaslarında koyu et, üst vücutlarında beyaz et vardır. Yaklaşık 30gr derisiz hindi göğsünde 46 kalori ve 1 gr. yağ; but bölümünde ise 50 kalori ve 2 gr. yağ vardır. Ayrıca koyu et, çinko, ribaflavin, thiomine ve diğer vitaminler açısından zengindir. Koyu ve açık kümes hayvanlarının eti, sığır ve domuza göre daha az yağ içeririr. Dolayısı ile tercihinizi kanat yemekten yana kullanın. (The New York Times, November 20,2007)

Fındık Ve Kilo Verme

Çoğu kadın, yağ ve kalori oranı fazla olduğu için fındıktan uzak durur. Ancak fındık, hem kalp sağlığı için faydalı hem de içerdiği lifler nedeniyle sindirim sistemine yardımcı olurken, kolon kanseri riskini de azaltır. İspanyol araştırmacılar kadınların fındık tüketmekten korkmamalarını, aslında kilo almayı engellediğini göstermişlerdir. Akdeniz ülkelerinde yaşayan yaklaşık 9000 kadın ve erkek üzerinde yapılan çalışmada 1 ay içersinde haftada en az 2 kez fındık tüketenlerde kilo alımı daha az görüldü. Fındık tüketenlerde tüketmeyenlere göre belirgin kilo alımı %31 oranında daha azdır. Obezite ya da vücutta çok fazla oranda yağ birikmesiyle fındık tüketimi arasında bir ilişki bulamadılar. Fındık sağlıklı beslenen ve bilinçli diyet uygulayan kişiler için çok önemli bir besin kaynağıdır. (Obesity,15:107–116, 2007)