Çay ve Kortizol İlişkisi (Flex Magazine)

Halk arasında, en azından benim bulunduğum çevrede ağır işlerden sonra çay içilmesi ve çay içilince yorgunluğu giderdiğinin düşünülmesi yanlış değilmiş. Babam da "çay yorgunluğu alır" der.

İnanıyorum ki doğada bulunan ürünler supplement ve ek besin haline getirilip yoğunlukları arttırılmadan kolayca kullanılarak istenilen etkiler sağlanabilir. Yeter ki neyin ne işe yaradığı bilinsin. Bugün onbinlerce bitkinin ve hatta keşfedilip kayıtlara geçmeyen bitkilerin olduğu düşünülürse "tabiat eczanesi" lafının geyikten öte ciddi anlamlar taşıdığı anlaşılır.

Uzaklara gidip eksantrik olmayada gerek yoktur diye inanıyorum, yüzyıllarca çeşitli yollarla keşfedilen şifalı bitkiler aslında burnumuzun dibinde. Bundan çok değil 50-100 sene önce ülkemizde selviden çamdan ilaçlar, dağdaki bayırdaki bitkilerden kuvvetlendiriciler yapılırmış.

En önce kendi endemik bitkilerimizin kıymeti bilinmelidir. Çay derken biraz konu dışı olacaksa da bu bitkiler hakkında netten karşıma çıkan ilk tanımı yol göstermesi açısından veriyorum:

Endemik, alanları belirli bir ülke veya bölgeye ait, yerel, ender ve çok ender bulunan türler. Latince endemos (indigenous) kelimesinden gelir ve “yerli” anlamında kullanılır.
Endemik alan; bir ada, bir yarımada veya bir dağ olabileceği gibi birkaç metrekarelik alanlar da olabilir. Türkiye endemik bitkiler açısından dünyanın önemli ülkelerinden birisidir.
Yurdumuzun siyasi hudutları içerisinde doğal olarak yetiştiği halde başka hiçbir yerde yetişmeyen, diğer bir deyişle dünyada yalnız ülkemizde yetişen bitkiler Türkiye endemikleri olarak adlandırılır. Yurdumuz endemiklerinin sayısı 3000 dolaylarında olup endemizm oranı %33 civarındadır.(Davis, 1965-1988). Ülkemizde endemik tür sayısı diğer Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında ülkemizin bu zenginliği daha iyi anlaşılır. AvrupaYunanistan olup 800 civarındadır. Aynı şekilde endemik türlerce zengin İspanyaSırbistan’da ise bu sayı 400-500 arasındadır. ülkeleri arasında en çok türe sahip olan ülke ve
Türkiye'de ki endemik türlerin en önemlilerinden birkaçı;

• Kazdağı göknarı (Abies nordmanniana subsp equi-trojani)
• Kasnak meşesi (Quercus vulcanica)
• Anadolu sığla ağacı (Liquidambar orientalis)

Türkiye'de bilhassa dar derin yarılmış dağlık alanlarında endemiklerin sayısı bir hayli yüksektir. Bunun yanında özellikle Pleistosen’deki iklim şartlarına göre yetişmiş ve yayılma imkanı bulmuş, fakat günümüzde bilhassa dağlık bölgelerimize lokal alanlarda hayatiyetlerini sürdüren çeşitli flora bölgelerine ait bitkiler görülür. Örnek olarak, Karadeniz Fitocoğrafya Bölgesindeki Akdeniz elemanları, Nur, Dedegöl, Ağrı, Nemrut, Mercan (Munzur) dağlarındaki nemli ılıman ve nemli soğuk bitkilere örnek verilebilir.
Bunun yanında Türkiye'de Konzervatif endemikler yanında, yeni gelişmekte olan progresif endemikler de bulunmaktadır. Bu bakımdan hem çeşitli familyalara ait hem de endemikler yönündende çok zengindir.
Türkiye’de yetişen endemik türler doğada, aşırı otlatma, yangın, bilinçsiz kesim, söküm, ıslah çalışmaları, yapılaşma, şehirleşme ve herbisit kullanımı gibi çeşitli tehlikelerle karşı karşıyadır. Bu olumsuz faktörler kimi zaman bitkinin yok olmasına ve bir anlamda yer yüzünde ortadan kalkması anlamına gelmektedir. Bu olumsuz faktörler zamanla bitkilerin durumlarını tespit etme ve gerekli önlemleri alma ihtiyacını doğurmuştur. Bu ihtiyaca yardımcı olmak amacı ile “Uluslararası Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği(IUCN)” kurulmuştur. Bu kuruluş yapığı çalışmalarla bitkiler için tehlike sınıflarını belirlemiş ve kritik durumdaki bitkileri buna göre değerlendirerek Kırmızı Bülten denilen “Red Data Book ” isimli eseri ortaya çıkarmışlardır. Bu çalışmalardan sonra aynı kategoriler esas alınarak “ Türkiye’nin Nadir ve Endemik Bitkileri ” adlı bir kırmızı bülten hazırlanmıştır.

( http://tr.wikipedia.org/wiki/Endemik_(botanik) )

Kendi endemik bitkilerimizin halk arasında geçmişte kullanıldığını bilyoruz ve günümüzde bunları gösteren ismini hatırlayamadığım az sayıda ancak ciddi araştırmaların sonucu oluşturulmuş yayınlar var.

Evet çay "bizim" diyemeyiz hatta geç tanışmışız bir milletiz ancak onu benimsemimizde sanırım yüzlerce yıllık bitki kullanımı tecrübemizin etkisi var. Bugün dünyada çayın her türlüsünün çok faydalı olduğu konuşulmaktadır. Yaptığımız spor faaliyetlerinde karar miktarda ve doğru zamanda tüketimin in faydalarının olduğunu öğrenmek ise sevindirici.

 

şu bir gerçek ki,kortizolun yüksek olması biizm için kötü bir durum performans açısındançünkü anti- anablolik özelligi olan bir hormon ve kasları gelişimin etkileyen bir faktör...çay veya kafein türevleri içeceklerin sihirili degnek olduklarına inanmıyorum, sadece çayın içinde değişik bir amino asit türevi var, ondan dolayı bu söylenmiş olabilir..

eger kortizolu düşürüyorsa, antrenman öncesi de almak lazım,peki bu kortizol hormonunu kötü etkilemez mi veya tembelleştirmez mi?..çünkü kortizolu tek bir yolla seviyesini düşürmüyoruz sonucta, değişik gıdalarla düşürebiliyoruz.demek istedigim çayın içindeki güçlü aminoasit bunu saglıyorsa, diğer besinlerin kortizolu düşürmesi zorlaşmaz mı sonra?..bu yüzden, ben sık sık kullanımına karşıyım..içilecekse de, yemeklerden 45 dk sonra 1 bardak açık çay olarak içilmeli diye düşünüyorum..paylaşım için teşekkür ederim diez..

 

bu yazı benim gibi çay tiryakilerini eminim çok sevindirecek...
Sigara benim için vazgeçilebilir ama çay asla! o yüzden bu bilgiyi bilmek ayrıca keyif verir...