Yesil Cay Amino Asidi: L-THEANINE

YEŞİL ÇAY AMİNO ASİDİ: L-THEANINE
Yeşil çayda bulunan aminosit L-Theanine son dönemde en çok ilgi çeken besin maddelerinden birisi. Dünyada sudan sonra en çok tüketilen içecek olan yeşil çayın bu kadar rağbet görmesinin nedeninin güzel tadı ve rahatlatıcı etkisinden kaynaklandığı düşünülüyor.
Yeşil çaya bütün bu özellikleri ve nörolojik aktiviteyi kazandıran maddenin L-Theanine amino asidi olduğu yapılan çalışmalarla ortaya kondu.L-Theanine, kuru çay yapraklarında %1-2 oranında bulunan serbest bir amino asit ve çaya karakteristik tadını veriyor.

Yeşil çayın sakinleştirici etkisinin çaydaki uyarıcı kafein içeriği ile çeliştiği düşünülebilir fakat bu durum yine L-Theanine’in aktivitesi ile açıklanıyor. Bu amino asit, sinir sisteminde kafeinin stimüle edici etkilerine karşı antagonist etkinlik gösteriyor. Yapılan araştırmalarda L-Theanine’in rahatlatıcı etkisinin tüketiminden yaklaşık 30-40dk sonra iki farklı mekanizma ile ortaya çıktığı görülüyor. Birincisi; bu amino asit direk olarak alfa beyin dalgalarının üretimini stimüle ediyor, bu şekilde ancak meditasyonla başarılabilen derin bir rahatlama hissi ve mental uyanıklığın oluşması sağlanıyor. İkincisi; L-Theanine inhibitör nörotransmitter olan GABA’nın oluşumuna katılarak etkisini gösteriyor. GABA dopamin, serotonin ve triptofan seviyelerini etkileyerek rahatlama etkisinin anahtarını elinde tutmuş oluyor.

Beyin dalgaları dört kategoriye ayrılabilir (delta, theta, alfa, beta) ve her kategori farklı bir mental duruma karşılık gelir. Delta, sadece derin uyku aşamasında ortaya çıkar. Theta, genelde hafif uykuda ve uyuklama halinde görülüyor. Alfa, rahatlamanın ve eforsuz uyanık olma halinin eşlik ettiği uyanıklık durumlarında, Beta ise genelde stresli durumlarda, odaklanmanın ve mental konsantrasyonun zor sağlandığı durumlarda artıyor.

Yapılan bir çalışmada L-Theanine’ne karşı verilen mental cevaplar, beynin oksipital ve paryetal kısmında L-Theanine alımından yaklaşık 40 dk sonra gözlendi ve alfa dalgalarının arttığı kaydedildi. Yapılan başka bir çalışmada ise alfa dalgalarının şiddetinin doza bağlı olduğu, doz arttıkça dalga yoğunluğunun arttığı ve saptanabilir etkilerin L-Theanine tüketiminden 30 dk sonra meydana geldiği belirtildi.



Çalışma sonuçlarına göre L-Theanine, dopamin ve serotonin gibi nörotransmitterlerin salınımını ve azalmasını etkilediği için hafıza ve öğrenme kabiliyetinin gelişimini sağlayabilecek özellikler gösterebilir.

Stres ve anksiyete; vücut sağlığını, performansı ve insanın yaşam kalitesini etkileyen, vücudun hormon dengesini altüst eden durumlara yol açar. Stres, immün sistemi zayıflatarak bizi fırsatçı enfeksiyonlara açık hale getirebilir ve depresyona neden olabilir. Son dönemdeki araştırmalar ışığında L-Theanine, stres altındaki insanlara sedasyona neden olmadan stresin zararlı etkilerini hafifletmek için tavsiye edilmeye başlandı. L-Theanine uykulu olma haline ve sersemliğe neden olmuyor çünkü bu amino asit beyinde theta dalgaları üretmiyor.

L-Theanine oldukça güvenli bir takviye olarak kabul ediliyor. Çalışmaların çoğunluğunun yapıldığı Japonya’da Japon Sağlık Bakanlığı tarafından bebek mamaları hariç diğer bütün gıdalarda limitsiz kullanımına izin veriliyor.

L-Theanine, uyku haline neden olmadan fiziksel ve mental rahatlama sağlayabiliyor ve genel olarak ilk stres işaretleri görülmeye başlandığı zaman kullanılmaya başlanması tavsiye ediliyor. Yapılan araştırmalar L-Theanine’nin en etkin doz aralığının 50–200 mg olduğunu, etkisinin 30 dk içinde başladığını ve 8–10 saat devam ettiğini gösteriyor. L-Theanine ile ilgili kaydedilen herhangi bir yan etki ve ilaç etkileşimi bulunmuyor.

Referanslar
1) Kakuda T, Nozawa A, Unno T, et al. Inhibiting effects of theanine on caffeine stimulation evaluated by EEG in the rat. Biosci BiotechnoBiochem 2000; 64:287-293.
2) Mason R. 200mg of L-theanine boosts alpha waves, promotes alert relaxation. Alternative& Complementary Therapies 2001, April; 7:91-95.
3) Juneja LR, Chu D-C, Okubo T, et. al. L-theanine a unique amino acid of green tea and its relaxation effect in humans. Trends Food Sci Tech 1999; 10:199-204.
4) Lu K, et.al. The acute effects of L-theanine in comparison with alprazolam on anticipatory anxiety in humans, Hum Psychopharmacol. 2004 Oct;19(7):457-65
5) Kimura K et.al., L-Theanine reduces psychological and physiological stress responses, Biol Psychol. 2007 Jan; 74(1): 39-45.
Alinti: Solgar TR