D-RIBOSE
D-Ribose, tabiatta serbest olarak bulunmaz, vücutta, glikoz gibi şekerlerden doğal olarak oluşan ve tüm canlı hücrelerde bulunan 5 karbonlu pentoz şekerdir. Vücut tarafından 3 şekilde kullanılır. Bunlardan ilki Glikoz üretimidir. Glikoz vücut tarafından bazı metabolik aktivitelerin sağlanması için kullanılan basit bir şekerdir. Ribose vücut tarafından nükleotid oluşturulmak üzere kullanılan anahtar bir bileşiktir. Bu Ribose'un en etkili olduğu işlemdir. Nükleotidler, aşağıdaki görevleri yerine getirebilmesi için vücudumuzun ihtiyaç duyduğu çok önemli bileşiklerdir. Kas hücreleri güç, dayanıklılık, performans ve yaşamını idame ettirebilmek ve gerekli metabolik reaksiyonları beslemek için enerji üretiminde bulunur. Vücudun normal fonksiyonlarını sürdürmesi için ihtiyaç duyduğu protein, glikojen ve nükleik asitleri (RNA ve DNA) üretir. Hücre içi kalsiyum aktivitesi ve elektrolitlerin kontrolünü sağlamak için gerekli olan dönüşken nükleotid adlı bileşikleri oluşturmak da görevleri arasındadır. Bu bileşikler tarafından yerine getirilen en önemli fonksiyon, kalp ve kas hücrelerinin kasılması ve gevşemesidir. D-Ribose, A.B.D.`de ve Avrupa’da, son zamanlarda çok popüler hale gelmiş ve yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmış yeni bir sporcu gıdasıdır.
Hayatın yapı taşları olan DNA (Desoxyribonucleic Acid) ve RNA (Ribo Nucleic Acid)’in karbonhidrat kısmını teşkil eder. D ve L formlarında bulunup, L formu tamamen etkisizdir. Dolayısıyla, D-Ribose’a kısaca Ribose da denir. Ribose, Adenosine Triphosphate’ın (ATP) üretimi için metabolik süreci başlatan bir maddedir. ATP kasların çalışabilmesi için gerekli olan enerjinin temel ve gerçek kaynağıdır. Uzun süreli ağır antrenman dönemlerinde, iskelet kaslarının enerji seviyeleri (ATP havuzu) önemli ölçüde azalır. Boşalan ATP havuzunun tekrar dolarak enerji seviyesinin istenen seviyeye gelmesi 72 saat ve tam dolu hale gelmesi 96 saati (4 gün) bulur. Çünkü glukoz’un vücutta doğal olarak Ribose’a dönüşmesi böyle bir süreyi gerektirir. Sporcunun Ribose takviyesi almasıyla, böyle bir süreye gereksinim kalmaksızın, vücuda direk olarak Ribose girişi sağlanır. Böylelikle, Ribose’un boşalan ATP havuzunu süratle doldurması ve bu 3-4 günlük sürenin önemli ölçüde kısalması sağlanır. Bu sürenin kısalması ile sporcular daha ağır ve uzun süreli antrenman dönemi geçirebilirler. Bu durum vücut geliştirmede kas yapılanmasının daha hızlı olması anlamına gelir. Ayrıca, Ribose takviyesi alan sporcuların, almayanlara oranla daha az yoruldukları da yine kanıtlanmış bir gerçektir.
Ribose'un enerji üzerindeki rolünü anlamamız için öncelikle vücudun enerjisini ilk olarak nasıl elde ettiğine bakmamız gerekir. Öncelikle enerji yediğimiz yemekle birlikte başlar. Karbonhidratlar, yağlar ve proteinler sindirilir ve bu yolla kana karışırlar. Bu besinler hücrelere ulaştığında, Âdenosine triphosphate yani ATP'ye çevrilirler. Bazı besinler enerji depolamak amacıyla yağ ve kasa çevrilseler de bizim temel enerji kaynağımız ATP'dir. ATP hakkında hatırlamamız gereken en önemli şey vücuttaki her hücre tarafından kullanılan bir numaralı enerji kaynağı olduğudur. Hücreler enerji olmadan fonksiyonlarını sürdüremez, yaşayamaz ve enerji de Ribose olmadan üretilemez çünkü ATP ve nükleotidlerin üretimi için Ribose'a ihtiyaç duyulur. Ribose vücut hücrelerimizde doğal olarak bulunduğu halde, kalp ve kas hücreleri kısa sürede Ribose üretemezler.
Ribose’un diğer bir faydasıda kardiovasküler sağlığa olan pozitif etkisidir. Araştırmalar, kalbe kan akışının kısıtlandığı durumlarda, kalp kasının enerjisini zenginleştirmede büyük rolünün olduğunu kanıtlamıştır. Kalbe kan akışının kısıtlandığı durumlarda kalp fonksiyonları birbirleriyle uyuşmazlık gösterebilir. Böyle bir durumda kalp kası dokularının enerjisinin temelli kaybolması riski oluşur. Araştırmalar Ribose'un kalp kasının hücrelerinde enerji seviyesini koruduğunu ve kalp fonksiyonlarını İyileştirdiğini dolayısıyla kalp rahatsızlığı olan insanların spor yapabilmeleri yönünde olumlu etkilerini ortaya koymuştur.
KAYNAK:Gıda Müh. Sevda ÖZALBAYRAK
Son düzenleme: 4 Eylül 2009
