Karaciğer Dr. Yusuf DOĞANER İnsan vücudunda bulunan en büyük organ karaciğerdir. Yetişkin bir insandaki ağırlığı 1400 gram kadardır. Sağ ve sol lob olmak üzere iki kısımdan meydana gelmiştir. Fonksiyon gösteren bir yapı olarak düşünüldüğünde “bir organ içinde yer almış birkaç organ olarak düşünmek” doğru bir düşünce olur. Karaciğerin fonksiyon gören üniteleri birkaç gruba ayrılabilir: 1- Kompleks bir kan deveran sistemi, 2- Safra kanalları sistemi, 3- Karaciğerin parankim hücrelerinin meydana getirdiği hücre sistemi, 4- Retiküloendotelial sistem. Karaciğer dolaşım sistemi incelendiğinde bunun özel bir yapıya sahip olduğu görülür. Böyle bir damar sistemi vücudun diğer hiçbir organında yoktur. Bu organa kan iki yolla gelir. Barsak ve dalaktan kan getiren bir sistem yanında, kalpten gelen ana damardan da karaciğere kan gelir. Karaciğere gelen bu kan damarları karaciğerin herbir hücresi için ayrı bir damar ağı oluştururlar. Hiçbir hücre damarsız kalmaz. Yine karaciğer kan damarlarına sinir lifleri de arkadaşlık ederler. Safra kanalları sisteminin kaynağı karaciğer hücresi içinde başlar. Daha sonra karaciğer hücrelerinin etrafını saran kanallar oluşur. Bu kanallar birbirleriyle birleşerek en büyük karaciğer safra yolunu yaparlar. Bu sistem de safra kesesinden gelen kanalla birleşerek bağırsağa açılır. Retiküleondotelial sistem hücrelerin vücuttaki total miktarının yarısından fazlası karaciğerdedir. Karaciğer dokusunun % 60’ına yakın bölümünü ise karaciğerin parankim hücresi oluşturur. Hücreler poligonal şekildedir. Yüzleri kan damarları, safra kanalları ile komşuluk yaparlar. Işık mikroskobu ile yapılan çalışmalar karaciğerin bu ince yapısını gösterir. Çalışmalar elektron mikroskobu ile yapıldığı zaman insan kendisini fezada sanabilir. Bir tek karaciğer hücresi incelendiğinde harika yapılar gözümüzün önüne serilir. Hücrenin merkezinde bir çekirdek, karaciğerde enerji santralı vazifesini yapmakta olan mitokondriumlar, serum proteinlerinin yapıldığı yer olan kaba endoplazmik retikulum, karaciğere gelen ilaçların zehirinin yok edildiği ve yine bilürübinin suda erir hale getirildiği yer olan ve aynı zamanda kan glikojeni için gerekli enzimlerin aktivite gösterdikleri yer olan düz endoplazmik retikulum, hidrolitik enzimleri ihtiva eden lizozomlar hemen gözlerimizin önüne serilir. Karaciğerin fonksiyonları ise sayılamayacak kadar çoktur. Bazal şartlarda vücuttaki bütün enerji üretiminin % 15’i karaciğer tarafından meydana getirilir. Dışardan gıdalarla gelen kimyevî enerji karaciğer tarafından organizmaya faydalı hâle getirilir. Şimik enerjinin hızlı bir şekilde yanmasında karaciğerin ehemmiyeti büyüktür. Yine lüzumu kadar enerji temin edilmesi de bu organın vazifesi arasındadır. Karaciğer enzimler yönünden de zengin bir organdır. Enzimler, hücre içindeki mevcut enerjiyi, buradaki maddeler için faydalı hale getiren ve molekülleri reaksiyona hazır halde tutan organik bileşiklerdir. Karaciğerde bulunan enzimler, yalnızca karaciğer hücrelerinin metabolizması için değil, diğer birçok fonksiyonları için de gereklidir. Bugün sayıları bini aşan enzimler arasında karaciğerle ilgili enzim sayısı oldukça çoktur. Karaciğerin protein sentezindeki rolü çok mühimdir. Gama globülinler dışındaki proteinlerin karaciğer hücrelerince sentezi yapılmaktadır. Bu proteinler kanın onkotik basıncını sağlama yanında, çeşitli maddelerin taşınmasında da görevleri vardır. Kan proteinlerinin düşmesi durumlarında karında şişlikler ve su toplanması olur Karaciğer ve şeker metabolizması, başlıbaşına bir sistem olarak ele alınmalıdır. Kan şekerinin azaldığı durumlarda karaciğerde depo edilen glikojen kana geçer, tersine bağırsaklardan emilen glikoz karaciğerde glikojen olarak saklanmaktadır. Yine yağ ve proteinlerden şeker yapılması karaciğerde olmaktadır. Karaciğerin bütün vitaminlerle uzaktan veya yakından ilgisi vardır. A ve D vitaminin deposu karaciğerdir. B kompleks vitaminleri, E ve K vitamini de karaciğerde depo edilir. Karaciğerin yağ ve lipit metabolizmasındaki yen de mühimdir. Kanda dolaşan kolesterin ve fosfatidlerin teşekkülünde karaciğerin vazifesi vardır. Karaciğerin en mühim fonksiyonlarından birisi toksik maddelerin karaciğer tarafından zararsız hale getirilmesidir. Amonyak, üre, ilaçlar, hormonlar ve bunun gibi daha birçok toksik tesir yapan maddeler karaciğer tarafından vücuda faydalı hâle getirilir. Karaciğerin fonksiyonlarını yazmaya devam edecek olursak daha sayfalarca yazmak gerekir. Hormonlarla ilgili metabolizması, su ve elektrolit metabolizması, kan pigmentleri ve bilürübin metabolizması ayrı ayrı vazifeleridir. (Arkadaşlar yazı bir bilimsel dergiden alıntıdır.)
https://www.bodyforumtr.com/vbforum/showthread.php?t=6536&highlight=karaci%F0er https://www.bodyforumtr.com/vbforum/showthread.php?t=4514&highlight=karaci%F0er edit : https://www.bodyforumtr.com/vbforum/showthread.php?t=11320