Kafein taşıyan bitkiler yağ yakıcı mı?

Prof. Dr. Erdem Yaşilada’nın yazısı

Tatil mevsiminin yaklaşması nedeniyle birkaç haftadır doğal ya da sentetik zayıflama ürünlerinden bahsediyorum. Malum, kalın kış giysilerinin altında gizlemeye çalıştığımız fazla kilolar ortaya çıkacak, bu fazlalıklardan kurtulmak şart yani şimdi zayıflama zamanı! Zayıflamaya olan yoğun talep nedeniyle piyasada çok sayıda ürün satılıyor. Acaba bunlar ne derecede etkili?

ÇOĞU ARAŞTIRILMIYOR
Etkinliğin bilimsel bakımdan değerlendirilebilmesi ancak zayıflatıcı etkisinin bilimsel çalışmalarla ortaya konulması halinde söz konusu olabilir. Etkisinin bilimsel kriterlere uygun klinik çalışmalarla ortaya konulması durumunda ise kaç kişi üzerinde denendiği, kullanılan ilacın kalitesi gibi alt başlıklar dikkate alınır. Ancak bilimsel nitelikte klinik çalışmaların pahalı olması nedeniyle piyasadaki doğal zayıflama ürünlerine yönelik bu tip çalışmaların sayısı çok azdır. Daha ziyade, geriye (retrospektif) ya da ileriye (prospektif) dönük izleme çalışmalarının sonuçlarıyla yetinilir. Doğal zayıflama ürününün etkinliğini açıklayabilecek insan klinik çalışmaları bulunmuyorsa deney hayvanı ya da deneysel çalışmaların bulguları yorumlanmaya çalışılır.

KİLO VERMEK İÇİN ÇAY
Şu ana kadar doğal zayıflama ürünlerinin etkinliği konusunda uluslararası dergilerde yayımlanan 915 çalışmadan sadece 77’sinin bilimsel ölçekte olduğu ve bunlardan sadece 19’unun insan klinik denemelerinin, kalan 58’inin ise deney hayvanları üzerindeki çalışmaların bulgularına dayandığı görülüyor.
Klinik çalışma sonuçları incelendiğinde, kafein taşıyan ürünlerin etkinliği dikkati çekiyor. Çay yapraklarından hazırlanan yeşil çay (fermente olmamış), Japon çayının (yarı-fermente olmuş-Oolong çayı) yanı sıra başka bitkilerden elde edilen mate çayı (Paraguay çayı) ve guarana’nın zayıflamada yağ yakıcı etkisi bulunuyor. Yeşil çayın uzun süreli kullanılması, bileşiminde bulunan kateşinlerin (özellikle epigallokateşin gallat) ve kafeinin farklı mekanizmalarla vücuttaki noradrenalin seviyesini arttırararak yağ yakıcı etki gösterdiği ortaya konulmuş. Bu bakımdan kilo verme ve daha sonra kilonun korunması aşamalarında yararlı olabileceği bildiriliyor.

Yine çay yapraklarından yarı-fermentasyonla elde edilen Oolong çayında bulunan kateşinler ise bağırsaklarda bulunan alfa-glukozidaz enzimini baskılayarak besinlerdeki nişastalar gibi kompleks şekerli (polisakarit) gıdaların parçalanmasını ve emilerek yağ şeklinde depolanmasını azaltarak etki etmektedir.

Kafein bakımından zengin bu bitkilerin çay ya da özütlerinin ilaç şeklinde kullanılmasıyla zayıflamak uzun zaman alıyor. Ayrıca kafeinin hassas kişilerde yol açabileceği yan etkiler nedeniyle kullanımı sınırlı! 250 mg kafeinle yüksek tansiyon, kalp hızında artış, plazma renin aktivitesi ve 1000 mg ile ise uykusuzluk, titreme, çarpıntı, sinirlilik, aşırı idrar gibi şikayetler ortaya çıkabiliyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2003’te kafein ve efedrin (Ephedra, Ma Huang) alkaloiti karışımlarının, hızlı yağ yakıcı etki sağlamasına karşın yol açtığı paranoya ve ölüm vakaları nedeniyle kullanılmasını engellediğini de hatırlatalım.
Kaynak

 

Buraya bakabilirsin