Glisemik Yük - ( Glycemic Load )

- GLİSEMİK YÜK -
​

Karbonhidratların niteliği ve niceliği glisemik yanıtı etkiler. Gİ (Glisemik İndeks) karbonhidratların niceliğinin değil niteliğinin ölçümünü sağlar. 1997 yılında Harward Üniversitesi’ndeki bilim adamları tarafından geliştirilen yeni bir konsept GY (Glisemik Yük) olarak adlandırılmıştır. GY, yiyeceğin porsiyon ölçüsündeki karbonhidrat miktarının kan şekerini ne kadar etkileyebileceğini ifade eder . GY, besinin porsiyonundaki % karbonhidrat miktarının besinin Gİ’si ile çarpılması yoluyla hesaplanır.

Glisemik yük (GY) bir günde yenen karbonhidrat miktarının oluşturduğu toplam şeker yüküdür. Glisemik yük fazlaysa yani bir günde fazla karbonhidrat alırsanız bu da zararlıdır. Glisemik indeksi düşük gıdaların günlük tüketim miktarı da bu nedenle önemlidir. Diğer bir deyimle karbonhidratın kalitesi kadar miktarı da önem taşımaktadir. İşte glisemik yük bir karbonhidratın hem Gİ’ni (kalitesini) hem de kantitesini yansıtır. Aşırı miktarda düşük GI'li karbonhidrat yenirse yine kilo alınır. Bu nedenle günlük alınan glisemik yük yani karbonhidrat miktarı da önem taşır. Her gıdanın Gİ ile GY miktarı aynı değildir. Glisemik yükü hesaplamak için yenen gıdanın Gİ’i ile o gıdadaki karbonhidrat miktarı çarpılarak 100 sayısına bölünür. Bunu şöyle formüle edebiliriz:


Glisemik Yük = (Gİ x yenen karbonhidrat miktarı gram olarak) / 100




Gİ değeri 55-70 arasında olan karbonhidratlar orta, 55'in altındakiler düşük olarak kabul edilmektedir. Glisemik indeks yerine "glisemik yük" (GY) kavramını kullananlar çoğunluktadır. Glisemik yük, bir yiyeceğin bir porsiyondaki gerçek karbonhidrat miktarını ölçer ve daha doğru sonuçlar verir. Havuç, pancar gibi glisemik indeksi yüksek, ama bol su ve posa içermeleri sonucu orta derecede bir karbonhidrat yükü oluşturmaları nedeni ile glisemik yükü orta düzeyde olan besinlere yapılan haksız yaklaşımlar, Gİ yerine GY kavramının kullanımı ile çözümlenmiştir. Havuç ve pancar, Gİ değeri dikkate alındığında sorunlu-yavaş karbonhidratlar sanılırken glisemik yük kavramı dikkate alındığında düşükle orta arasında bir yerlere yerleşirler.

​

Bir elmayı göz önüne alalım. Elmanın Gİ’i 40 olup 15 gram karbonhidrat içerir. Bu elmanın GY= 40x 15/100=6 olarak bulunur.
Küçük ve fırında pişmiş bir patatesi göz önüne alırsak onun Gİ’i 80 olup 15 gram karbonhidrat vardır. Bunun GY’ü şöyledir: GY= 80x15/100=12 çıkar.
Görüldüğü gibi patatesin glisemik yükü elmanınkinin 2 katıdır.
Gıdalardan glisemik yükü daha az olanı tercih etmek daha sağlıklıdır.

Glisemik yük 20 ve üzerinde ise yüksek, 11-19 arası orta, <10 ise düşük GY'lüdür denir.

​

Eğer kilo vermek istiyorsak amaç fazla karbonhidrat almamaktır. Kilo vermek için yeteri kadar karbonhidrattan fazlasını almamak gerekir ve başlangıçta günlük glisemik yük 60-75 olmalıdır. Her öğünde 15 GY olacak şekilde gıda alınmalıdır. Her ara öğünde ise 10 GY kadar karbonhidrat alınmalıdır. Gebe veya emzirenlerde GY 130 olmalı, çok aktif iseniz GY 100-150 olmalıdır.



Serbest yaşayan veya hareketli bir kişide GY daha önemlidir. Günlük olarak alınan gıdaların karışık yendiği veya tüketildiği bilinmektedir. Buna rağmen yapılan bilimsel çalışmalar günlük alınan toplam gıdanın GY’den çok GI ile paralel bir kan şekeri ve insülin yüksekliği yaptığını göstermiştir. Karbonhidrat içermeyen et, yumurta ve yağ gibi gıdaların GY’ü Gİ’le paralellik gösterir. Özellikle et GI’le paralellik gösterir. Et yiyen kişilerde patates, beyaz ekmek, domates, peynir tüketimi fazladır ve arada paralellik vardır. Biranın nişasta oranı fazla olduğundan Gİ değeri yüksektir (95) şarap ve diğerleri ise 61’dir ki bu değer sukrozun (masa şekeri) GI’ne yakındır.


Gıdaların Gİ ve GY değerleri tabloda verilmiştir.
Yemeklerde yağ, protein ve karbonhidrat birlikte yendiği halde Gİ değerleri yine de faydalı olmaktadır.
Makarna GI düşük 30-60 arasındadır. Makarnanın pişirilmesi de Gİ’ni etkiler, orta derecede pişirilirse (kaynatılırsa) Gİ’i orta, aşırı pişerse Gİ artar. Rafine şekerin Gİ’i 60-65 ‘dir.
Basit şekerleri içeren çoğu gıda kan şekerini nişastalı gıdalar kadar artırmaz.
Bir yemeğin asit oranı artarsa Gİ’i azalır. Salataya sirke ve limon koymak yemeğin GI’ini azaltır.



Bazı Besinlerin Glisemik Yükleri:




Kaynaklar:

Hacettepe Üniversitesi - Diyetisyen : Nuket YUMUK - Glisemik İndeks ve Glisemik Yükün Değerlendirilmesi.
Uz. Dr. Sedef Altınışık - Glisemik İndeks ve Glisemik Yük
http://www.belgeler.com/blg/1fh3/ti...ets-of-patients-with-type-2-diabetes-mellitus