Güneş ve Cildiniz UV ışınlarının cildinize olan zararlarını nasıl en aza indirebilirsiniz? Güneşin sebep olabileceği cilt rahatsızlıkları ve güneşten korunmanın yollarını bu yazıda bulabilirsiniz. Güneş ışınları zararlı mıdır? Güneş ışınlarının zararlarını bilmediğimiz dönemlerde bronz görünüm sağlıklı görünmenin bir parçasıydı.Güneş ışını bazı deri hastalıklarının tedavisinde kullanılabilir. Ancak aşırı güneş ışınının derinin erken yaşlanmasına ve deri kanserine yol açtığı kesindir.Güneşin görünmeyen UV A ve UV B ışınları bronzluk oluşturduğu gibi güneşe bağlı deri hasarlanması ve güneş yanıklarına yol açar. “Güvenli” güneş ışığı yoktur. Işınların su,kum,kar gibi yansıtıcılarla etkisi artabilir. Bulutlu havalarda dahi dünyaya ulaşır ve deri hasarı oluşturur. UV index’i UV yoğunluğunu gösteren bir parametredir, gelişmiş ülkede hava durumu ile birlikte bildirilir. Güneşten nasıl korunmalıyız? Güneşten korunmak erken yaşlanmayı ve deri kanserlerini önler. Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde (10 00-16 00 arası) güneşten korunmalıyız. Bir çok giysi UV ışınını emer veya yansıtır. Sıkı dokumalı açık renk pamuklu giysiler giyilmeli, güneş gözlüğü ve geniş siperlikli şapkalar kullanılmalıdır. Spor yapma veya iş nedeniyle güneş altında kalınmak zorundaysak en az 15 (SPF) faktörlü güneşten koruyucu kremler kullanılmalıdır. Güneşten koruyucular nasıl olmalıdır? Güneşten koruyucular ışını emici, yansıtıcı veya dağıtıcı olabilir. Losyon,merhem,jel,sprey,mum gibi değişik formları vardır. Hepsi (SPF) numarası ile (güneşten koruyucu faktör) sınıflandırılır. Faktör sayısı yükseldikçe koruyuculuk artar. Çoğunluğu sadece UV B ışınının yol açtığı güneş yanıklarını önlemeye yöneliktir. “Geniş spektrumlu” olarak adlandırılan bazı güneşten koruyucular ise hem UV A hem UV B ışınlarını bloke ederler. Bunlar deri kanserini ve erken yaşlanmayı önlemede daha etkilidirler. Güneş koruyucular güneşe çıkılmadan 20 dk önce sürülmelidir. Suya dayanıklı olanları dahi yüzme,terleme vs gibi aktiviteler oluyorsa iki saatte bir tekrar sürülmelidir. UV ışınları kum, su vs. ile yansıdığından güneş şemsiyeleri ve gölgelikler güneşten tam olarak koruyamazlar. Güneşin olumsuz etkileri: Güneş Yanığı: Saat 10-16 arası güneş ışınları daha güçlü olduğundan güneş yanığı oluşma riski daha yüksektir. Sıcaklığın arttığı günler ışınların da etkisi artar.Kış aylarında da güneşten korunmak gereklidir. Kar güneş ışınlarının % 80 ini yansıtır. Atmosfere daha yakın olduğundan dağda yapılan kış sporlarında yanık riski yüksektir. Aşırı güneş ışınına maruz kalındığında önce kızarıklık oluşur, 24 saatte en yüksek düzeye erişir. Ciddi yanıklarda deride hassasiyet,ağrı,şişme ve su toplama olur. Ateş, baş dönmesi, mide bulantısı eklenebilir. Ciddi yanıklarda ve ateş başlamışsa deri hastalıkları uzmanına başvurmanız gereklidir. Ağrı,ödem ve enfeksiyonları önlemek için ilaçlar verilecektir. Güneş yanığı yavaş iyileşir. Soğuk-ıslak kompresler,nemlendirici losyonlar rahatlama sağlar. Bronzlaşma: 1950’li yıllardan sonra uzun yıllar boyunca bronzluk sağlıklı olmakla bir tutulmuştur. Aslında bronzluk deri hasarının belirtisidir. Bronzlaşma UV ışınından derinin kendisini koruyabilmesi için melanin denilen pigmentin daha fazla üretilmesi ile oluşur. Solaryumlarda yanık olmadan bronzluk verebilmek için sadece UV A ışını kullanıldığından doğal güneş ışınından da kötüdür. Yaşlanma ve Kırışıklık: Uzun yıllar dış ortamda çalışmış kişilerin derileri daha kalın ve kabadır, kırışıklıklar daha derindir. Güneş lntigo denilen yaşlılık lekelerine ve aktinit keratoz denilen derideki kabuklanmalara yol açar ki bunlar ileride kanser gelişme riski taşırlar. Kırışıklık oluşumu güneş ışını ile direk ilişkilidir. Sigara içimi ile artar. Yaşam boyu aldığımız toplam güneş ışınının çoğunluğunu yaşamın ilk 20 yılında alırız. Güneşe bağlı bu değişiklikler ise yıllar sonra oluşur. Bu nedenle çocukluk çağında güneşten korunmak çok önemlidir. Deri Kanserleri: Deri kanserlerinin % 902ı aşırı güneşe maruz kalmış bölgelerde oluşur. Yüz, botun,kulak el ve kollarda en sık görülür. Üç tip deri kanseri vardır: Bazal hücreli deri kanseri: Genellikle yüz,kulak veya burunda kırmızı,beyaz,pembe kabarıklık şeklinde başlar. Üzeri kabuklu,pullu olabilir, iyileşmeyen bir yara olabilir. Erken tanı konulursa çok kolay tedavi edilir. Gecikmiş olgularda dahi vücut içinde yayılım beklenmez. Squamöz hücreli kanser: Pullu kabarıklık olarak başlar, siğil gibi üzeri pürtüklü olabilir, hızlı büyür. Erken tanı konulup tedavi edilirse %100'e yakın iyileşir. Çok nadiren gecikmiş olgularda öldürücü olabilir. Melanom: En tehlikeli deri kanseri türüdür. Düzensiz kenarlı koyu kahve,siyah renkli leke şeklinde başlar. Kırmızı, mavi, beyaz renkler eklenebilir. Vücudun herhangi bir yerinde çıkabilir. Geç tanı konulduğunda vücudun diğer organlarına yayılarak öldürücüdür. Alerjik reaksiyonlar: Bazı kişiler güneşe çok az çıksalar dahi kaşıntı,kabarıklık,kızarıklık gibi belirtiler oraya çıkar. Güneş alerjileri beraber alınan ve sürülen ilaçlara, kozmetik, parfüm veya bıtkisel ürünlere bağlı olabilir. Doğum kontrol ilaçları, bazı antibiotikler, kan basıncını düşüren ilaçlar,depresyon ilaçları, antiromatizmal ağrı kesiciler güneşle beraber döküntüye yol açabilir.
İzmir - Güneşin neden olduğu cilt lekelerinin esmerlerde daha fazla oluştuğu bildirildi. İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dermatoloji Kliniği Şef Yardımcısı Uzman Dr. Zerrin Öğretmen, Güneşin esmerleri daha fazla etkilediğini söyledi. Esmerlerde melanoasit denen cilde rengini veren hücrelerin sayısının daha fazla olduğunu belirten Öğretmen, bu hücrelerin Güneşin etkisiyle çoğalıp ciltte düzensiz lekeler oluşturduğunu ifade etti. Bu lekelerden korunmak için Güneşe çıkarken mutlaka koruyucu sürülmesi gerektiğini vurgulayan Öğretmen, ''Güneşe çıkmadan önce cilde kolonya, esans, parfüm sürülmemeli. Bu ürünler bergamot denen leke oluşturan maddeleri içerir. Bunların cilde sürülmesi ve ardından güneşe çıkılması lekelere neden olur'' dedi. Öğretmen, bronzlaşmayla elde edilen güzelliğin geçici, Güneş yüzünden oluşan kırışıklık ve yaşlılık lekelerinin ise kalıcı olduğuna dikkati çekti. Denizden çıktıktan sonra yüzün mutlaka kurulanması gerektiğini belirten Öğretmen, yüzde kalan su damlacıklarının büyüteç etkisi yaparak Güneş lekelerine neden olduğunu söyledi. Mutlaka Güneş koruyucu kullanılması gerektiğine işaret eden Öğretmen, ''Güneş kremi cilde düzgün sürülmeli, arada sürülmemiş alan kalmamalı. Sürüldükten sonra ilk 20 dakikada cilde dokunulmamalı'' diye konuştu.
cilt tipinize göre korunun Cilt tipinize göre korunun Bazı insanlar kısa bir süre güneşlendikten sonra bronz bir tene kavuşurken, bazıları da birkaç dakika güneşin altında kaldıktan sonra kıpkırmızı bir tene sahip olurlar. Bu nedenle güneşin cildiniz üzerindeki etkisini tespit edip buna göre bir korunma yöntemi seçmenizde yarar var. 1- Aşırı hassas ciltler Beyaz bir ten, beyaz - sarı veya kızıl saçlar, mavi veya yeşil gözler, ciltte çiller. Bu cilt tipine sahip olanlar genelde bronzlaşamaz, güneşte kızarırlar. İlk kez güneşe çıkarken, 5 - 10 dakikadan fazla kalmamalılar. Güneşlenirken yüzlerine koruma faktörü 35, vücutlarına da koruma faktörü 30 olan ürünleri sürmeli, güneşin en yoğun olduğu saatlerde (11.00 - 16.00) asla şapkasız ve güneş gözlüksüz dışarı çıkmamalılar. 2- Hassas ciltler Açık renk ten, sarı veya kızıl saçlar, mavi veya yeşil gözler, ciltte çiller. Bu cilt tipine sahip olanlar, çabuk yanmalarına karşın çok zor bronzlaşırlar. İlk kez güneşe çıkarken, 10 - 20 dakikadan fazla kalmamalılar. Güneşlenirken yüzlerine ve vücutlarına koruma faktörü 20 - 30 olan ürünleri sürmeli, mutlaka suya dayanıklı ürünleri tercih etmeliler. Hafif bronzlaşmış olanlar, koruma faktörü 15 olan ürünleri kullanabilirler. Saat 11.00 - 15.00 arasında güneşe çıkmaktan kaçınmalılar. 3- Az hassas ciltler Açık, pembemsi cilt, mavi veya yeşil gözler. Güneşlenirken kızarmalarına rağmen bronzlaşmayı başaramazlar. İlk kez güneşe çıkarken, 15 - 25 dakikadan fazla kalmamalılar. Bu cilt tipine sahip olanlar, güneşlenirken koruma faktörü 10 olan ürünleri tercih etmeli ve saat 11.00 - 15.00 arasında gölgede veya şemsiye altında oturmalılar. Bronzlaşanlar, güneşlenirken koruma faktörü 8 olan ürünleri de tercih edebilirler. 4- Normal ciltler Buğday tenli, koyu sarı veya kumral saçlar, mavi, yeşil veya kahverengi gözler. Genelde çabuk bronzlaşır ve güneş yanığına maruz kalmazlar. İlk kez güneşe çıkarken, 20 - 30 dakikadan fazla kalmamalılar. Bu cilt tipine sahip olanlar, güneşlenirken koruma faktörü 8, su sporları yaparken koruma faktörü 10 ve suya dayanıklı olan ürünleri tercih etmeliler. Hafif bronzlaşmış olanlar, koruma faktörü 6 olan ürünleri kullanabilirler. 5- Sorunsuz ciltler Esmer ten, koyu kumral veya esmer saçlar, kahverengi gözler. Çabuk bronzlaşır ve güneş yanığı nedir bilmezler. Ama yine de güneşe ilk çıktıklarında 30 - 40 dakikadan fazla kalmamalılar. Sorunsuz bir cilde sahip olanlar, güneşlenirken koruma faktörü 6 olan ürünleri tercih edebilirler. 6- Alerjik ciltler Cildin güneşe karşı alerjik olmasının nedeni; UVA ışınları ve serbest radikallerdir. Bu nedenle uzmanlar, güneşe karşı alerjik bir cilde sahip olanların, tatile çıkmadan üç hafta önce, haftada 2 - 3 kez solaryuma girmelerinde fayda olduğunu söylüyorlar. Alerjik olan ciltler, güneşlenirken koruma faktörü 20 - 25 olan ürünleri tercih etmeliler. Özellikle omuz, burun ve ayak tabanlarına bol miktarda koruyucu krem sürmeli ve her saat başı bunu tekrarlamalılar
