Bu duz mantik malesef dogru degil.
Yukarida diger arkadaslar ucundan konuya dokunmuslar. Ben biraz detaylandirayim.
Bu forumda ve diger yerlerde light ve yagsiz urun tuketen insanlari gordukce geriliyorum. Neden? Yagsiz konusuna girmeyelim temelde ayni prensip var ama tatlandirici uzerinden anlatayim.
Tatlandiricilar (dogal olanlar dahil) seker yerine gecen maddelerdir. Seker kendi basina kokainden 8 kat daha fazla bagimlilik yapabilme ozelligine sahip olan bir besin, bunu bircok doktor ve terapist dile getiriyor. Hatta Dr. David Reuben'e gore seker ile kokain arasinda sadece 1 atomluk kimyasal fark var.
Yani seker beyninizi ve sinir sisteminizi dogrudan etkileyebilen bir madde. Oyle ki, yedikten bir muddet sonra yine istiyorsunuz, yine istiyorsunuz. Seker tukettikten sonra rahatliyoruz, bir muddet tuketmezsek, sekerli birseyler aramaya basliyoruz (ozellikle seker bagimlilari icin soyluyorum.) ve gereginden fazla kalori alarak yaglanmaya basliyoruz. Sagolsun endustrimiz de buldugu herseyin icine seker atmaktan cekinmiyor ki yine gelip o urunden alalim. Bugun supermarkete gittigimde baharatli soslara bile seker atildigini gordugumde sasirmiyorum artik.
E peki tatlandiricilarin ne kotulugu var? Evet kalorileri yok ancak sadece kalori mantigiyla diyet yaparsaniz hem sagliginizdan olabilirsiniz, hem de kilo verseniz dahi bir muddet sonra tekrar alirsiniz. Sonra da metabolizmanizi suclarsiniz. Her besinin vucutta islenisi farklidir. Vucut yagi farkli, proteini farkli, karbonhidrati farkli tuketir. Ucunun de kalorisinin ayni olmasi sizi yaniltmasin. Her kalori ayni degildir, sagliginiz ve kilonuz uzerinde farkli etkileri vardir.
Halbuki tatlandiricili besinler de ayni seker gibi bagimlilik yapmaktadir. Seker gibi davranirlar. Beyninize ve sinir sisteminize etki ederler. Sekersizdir ama tatli birsey ictiginizi zanneder beyniniz. Bir muddet sonra yine tuketmek istersiniz, yine istersiniz, yine istersiniz. Ayni sekerde oldugu gibi.
American Journal of Clinical Nutrition'da yayinlanan ve 66 bin kadinda 14 yil suren bir arastirmanin sonuclarina gore:
- Seker hastaligina yakalanma riskinin tatlandiricili iceceklerde, sekerli iceceklere kiyasla daha fazla oldugu bulunmus,
- Diyet icecek icen kadinlar, sekerli icecek icen kadinlara oranla 2 kat daha fazla icecek tuketmisler,
- Ortalamada ise gunde 3 diyet icecek tuketildigi gorulmus.
Tatlandiricili bir icecek tukettigimizde, vucudumuz seker alindigini zannederek, insulin salgilamaya ve dolayisiyla yag depolama surecine basliyor. Burda onemli bir detay var ki, tatlandiricilarin bir kismi sekerden 200 kat daha tatli, sadece biz farkedemiyoruz. Bunlar bir sure sonra tekrar acikmaniza neden oluyor ve makarna gibi karbonhidrat kaynaklarina yoneltiliyorsunuz. Daha fazla yemek yemeniz, metabolizmanizi yavaslatiyor. Gunde ara ogunlerle birlikte 6-7 ogun tuketen insanlari gordukce yine geriliyorum. Lipolysis (yag yakimi) surecinin baslamasina dogru duzgun olanak tanimiyorsunuz, ozellikle yeteri kadar spor yapmayan arkadaslar icin soyluyorum.
Yapay tatlandirici tuketen farelerde yapilan bir arastirmada, farelerin daha dusuk kalorili bir sekilde beslenmelerine ragmen 2 hafta icerisinde %14 daha fazla yag depoladiklari gorulmus.
Yine tatlandiricili icecek tuketen insanlarda obezite riskinin %200'e kadar arttigi iddia ediliyor.
80 bin kadin uzerine yapilan bir kontrollu arastirmada yapay tatlandirici kullanan kadinlarin bir senede diger kadinlara oranla daha fazla yaglandiklari gorulmus.
Sekerli birsey tukettigimizde, en azindan sekerde bulunan kalorinin vucudumuza "yeteri kadar kalori aldin" mesaji gonderdigini ve doygunluk sinyalini sagladigini fakat kalorisiz tatlandiricilarin seker gibi davranmasina ragmen vucuda "kalori" saglamadigi icin aclik hissinin devam ettigi iddia ediliyor. Yeterli kaloriyi aldigimizda, organlarimiz beynimize "yeterli kalori alindi" mesajlarini iletiyor ve doygunluk hissetmemizi saglayan hormonlar salgilaniyor. Kalori alinmadigi zaman, bir sonraki ogunde, aradaki kalorik farki kapatabilmek icin daha fazla yemek yeme istegi hissediyoruz ve cogu zaman farkina dahi varmadan yemekleri tabagimiza dolduruyoruz.
Tatlandiricili besinler tuketen insanlarin digerlerine gore daha fazla kilo alma ve yaglanma yasadigina dair benzeri bircok arastirma var, asagidaki kaynaklardan tercumeyle veya ingilizcesi olanlar okuyabilirler.
Isin saglik boyutuna bakarsak, aspartamin yine farelerde beyin tumoru, parkinson, alzheimer gibi rahatsizliklara neden oldugu gorulmus. Yine aspartamin migren, depresyon, yuksek kan basinci, cinsel isteksizlik, kramplar, gorme bozukluklari gibi sorunlara neden oldugu iddia ediliyor. 18 bin kisi uzerinde yapilan bir baska arastirmada gunde 1 bardak diyet icecek tuketen insanlarin saglik problemlerini ve metabolik bozukluklarini %30 ila %40 oraninda arttirabilecekleri gorulmus.
Splenda gibi tatlandiricilarin da insulin salgilanmasina neden oldugu iddia edilmistir. Dr. Perlmutter'a gore Agave de %70 oranlarina varan fruktoz miktarlarina sahip olabilmektedir. Dr. Perlmutter illa tatlandiriciya ihtiyac duyuluyorsa steviayi onermektedir ancak piyasadaki stevia urunlerinin bir kisminin dekstroz, gliserin, "dogal aromalar" gibi katki maddeleri icerebildigini ve yine diger tatlandiricilar gibi calistigini unutmamalisiniz.
Beyninizi tatlandiricilarla kandiramazsiniz. Ben kendimi kontrol edebilirim diyen arkadaslari "ben sigarayi istesem su an birakabilirim" veya "istedigim zaman uyusturucuyu birakabilirim" diyen insanlara benzetiyorum. Kendinizi kontrol etseniz ve kilo verseniz dahi, yukarida dedigim gibi, o verdiginiz kilolari ileride tekrar aliverirsiniz. Cunku vucudunuzu sekere veya tatlandiricilara baglamis durumda olacaksiniz. Vucudunuzun aclik, doymamislik sinyallerine diyetiniz boyunca kulaklarinizi kapatin, o diyeti biraz gevsettiginiz anda yine ve hizli bir sekilde kilo almaya baslayacaksiniz. Bu yuzden her mesajimda, seker ve karbonhidrat tuketiminin minimize edilmesini tavsiye ediyorum. Tatlandiricilara ise hic yaklasmayin, diyet programinizi sabote edebilirsiniz.
Kaynaklar:
tugunchiro.com.au/articles/sugar-is-one-atom-away-from-cocaine.html
drhyman.com/blog/2013/02/15/how-diet-soda-makes-you-fat-and-other-food-and-diet-industry-secrets/
naturalnews.com/022785_food_sugar_sweeteners.html
nydailynews.com/life-style/health/artificial-sweeteners-sabotage-weight-loss-article-1.1467084
articles.mercola.com/sites/articles/archive/2012/12/04/saccharin-aspartame-dangers.aspx
empoweredsustenance.com/is-stevia-bad-for-you/
drperlmutter.com/learn/faq/read-agave-good-alternative-sugar-fact-healthier/
Son düzenleme: 22 Mart 2014